Òflopen zummer heb ik et Abel Tasmanmuseum ien Lutjegast bezöcht, en veur diegenen onner jim die der nog niet west binnen, kin ik et van harte aanbevelen. Je wonen der zo stoef bij en dan kommen je der noa host vitteg joar wonen ien t Westerkwartier achter dat dit je eerste keer is dat je der gewoon eerns aan toe kommen. En dat nog wel n klein museum ien eigen buurt met werkelek ienternationale uutstroaling – want welke Westerkwartierder kin hum der op beroemen dat de n hiel laand noar hum nuumd is? Nou, Abel Janszoon Tasman uut e Lutjegast dus wel!
Nou is et vanzulf al weer n hiele schoft leden dat Abel ien Lutjegast et levenslicht zag, noamelek ien 1603, mor zien doaden bennen der niet minder om west. Woar aandere knoapen die ien t zulfde dörp geboren wadden heur bezeg hielden met eerappels krabben, ging Abel al op jonge leeftied et Grote Woater op. Zien opleiding as zeeman kreeg er op één van de opleidingsschepen van de Verenigde Oostindische Compagnie, veur jim beter bekend as de V.O.C. Die opleidingsschepen wadden biezunder goed te bereiken veur Abel èn aandere jonge mannen uut et Noorden van ons laand – ze lagen veur anker ien de Waddenzee, en zoas jim wieten binnen de Wadden hier niet zo bodde ver vot.
As joe es kieken goan ien et museum dat noar hum nuumd us, kinnen je nog hiel wat opsteken over Abel, zien eigenhandig schreven Scheepsjournoal en de oaventuren die der as jonkje uut et Westerkwartier metmoek zowel aan boord van de Heemskerck as aan wal op de gebieden die destieds nog niet wereldwied bekend wadden. t Ging der alemoal niet slim zachtzinneg aan toe, mor et feit dat der op dit moment vriendschapsbanden binnen tussen de ienheemse volkeren van de gebieden die onner kolonioal gezag van Nederland kwammen en de minsen van het Tasmanmuseum hier ien t Westerkwartier zegt al wel genog. De tied het uuteindelek vrede brocht, en dan kinnen je beter ien vriendschap terugkieken op die barre tied dan altied mor wrokkig en vijandeg tegenover nkander stoan blieven.
Dizze zummervekaansie hemmen vrouw en ik met onze vouwwoagen deurbracht ien onze buurpervinzie Friesland, beter zeid ien de omgeving van Workum. Mooie wereld, doar, fijn landschap, ruumte en rust, èn nog genog te zien ok! Zo hemmen we noatuurlek et Jopie Huismanmuseum aandoan. Ok al n aanroader! Wat n prachtege kunst het die old-voddenboer en old-iezerhandeloar moakt. En wat het dit museum al n bezoekers trokken uut et hiele laand, net zo goed as uut et butenlaand.
Jopie zien wark wordt alom nog hogelek waardeerd, dat kinnen je wel zien aan de aantekenings die bezoekers achterloaten hemmen ien t gastenboek, mor ok aan de tillevizie uutzendings die aan Jopie zien wark uutgebreide aandacht besteed hemmen, de honderden interviews ien net zo veul kranten en bloaden.
Abel Tasman-persoonlekheid
En as je dan uuteindelek moe binnen van zo’n reis- en kiekdag, dan krieg je uuteindelek toch wel wat honger, dus reden we noar et kleine buurtschap ’t Flinkeboskje eefkes buten het dörpke Hemelum. Want doar harren wij op de weg noar Workum toe al n schier plakje zien met n eenvoudige holten cafetaria, die hiel hanneg ok e noam har van t buurtschap: Cafetaria t Flinkeboskje. En behalve n prima dagschotel har dizze zoak nog meer te bieden as allinnig patat, alderhande vleessnacks en groenten. Ik roakte met de uutboater aan de proat en kwam der al gauw achter dat hier n echte Abel Tasman-persoonlekheid achter de bar ston. Hij vertelde dat er zien hiele actieve leven over de wereld reisd har as kapitein van een Nederlands maritiem bedrief. Zien werkgever was n ienternationoal dukers- bedrief dat wereldwied actief was. Nuum mor een laand, en ik bin der wel west, zee der. En ik heb doar onnoemelek veul leerd, over zeevoaren vanzulf, mor ok over de landen woar je kommen, en over de minsen die doar wonen. Overal doen joe wel weer kennissen op.
Nou wa-der ienmiddels met pensioen, mor flauw van t reizen wa-der nog beslist niet.
Soamen met zien vrouw dreef er uut hobby dizze snackerie, mor as zien vrouw ok kloar was dan wol er soamen met heur die kaant weer op, woar Abel Tasman ok zien grode oaventuren beleefd har.
t Vizier ging nou op Nieuw-Zeeland, zee der. Zien vrouw die ien Workum n praktijk har veur fysiotherapie her ienmiddels een boan aanboden kregen bij n ziekenhuus ien Christchurch. Zij was goed tien joar jonger as heur man, en wol nog wel n keer n stap moaken veurdat ze opholden zol met warken. Man en vrouw harren besloten om dizze stap te moaken, en ze wadden der beide gelukkeg met. t Flinkeboskje stond ienmiddels ien e verkoop, de boten die der ien de loop van de joaren aankocht har veur humzulf, wadden verkocht, net as zien aandere onroerend goed.
Ze harren alweer zin ien e toekomst buten Friesland, woar zien vrouw en hij beiden geboren wadden. En hoe goed et eigen heitelan ok bevalt, as de zee ropt, dan moet je doar ok as oprjuchte Friezen geheur aan geven.
En zo kiek ik weer met n biezunder positief gevuul op dizze vekaansie terug: ien Lutjegast van alles heurd en lezen over Tasman, en ien Hemelum n Abel Tasman uut 2022 troffen. En nou kin ik mij ok wel ongeveer veurstellen hoe de echte Abel Tasman der uut zien het. As er net zo n stem as n klok har as onze patatboer ien Hemelum, dan kon Abel zunder microfoon alle manschappen op de Heemskerck moeiteloos bereiken.
Bert Weggemans