Diskeer gien kerstverhoal zoas jem van mij wend bennen. Doarveur is et thema van dit nije verhoal veur e dezembermoand net eefkes te ernsteg. De hoofdpersoon zeid op e dag veurdat ze komt te overlieden tegen e verpleeghuusarts dat ze van plan is honderd te worden. Dat zeid ze tegen hum op 13 oktober van dit joar, en op et mement dat ze dat tegen e dokter zeid is ze op e kop af al 94 en n haalf joar op dizze wereld, en ze het nog zin aan et leven, aaltied aal had, en nog aal deur, ok al is et ien toenemende moate wat misteg ien heur heufd, woardeur ze aal meer dingen verget.
De noamen van de kleinkiender willen heur niet meer te binnen schieten, ok niet as ze recht veur heur stoan ien heur appartementje ien et verpleeghuus. Die jongelu loaten heur oma niet ien e steek, ok aal denkt ze sums dat de beide kleinzeunen journalisten van e krant bennen. Trouw zoeken ze oma op, zo éénmoal ien e zes week. Heur drie eigen kiender kent ze gelukkeg nog wel, en die komen aalemoal wekeleks bij heur, elk op n vaaste dag, oldste dochter op zundag, jongste dochter op dinsdag en heur zeun of zien vrouw kommen aale vrijdoagen. Dat is ok ja goed, zo n ritme, en ok al is moeke de tied kwiet, ze is aaltied blied as ze de minsen die heur et meest eigen bennen weer tegenkommen mag ien et appartement ien et verpleeghuus woar ze ien jannewoari is kommen te wonen. Meestal zeid ze dan as et bezoek op e stoel zit: “Hè, even weer wat eigens in deze oneigen omgeving.”
Tot heur 93ste is ze ien heur eigen woneng bleven, ien Roden, niet zo bar wied vot van Nijbert. En nou bennen joe laangzoamerhaand wel nijsgiereg wel dizze vrouw is – nou, dan kin ik joe snel uut de dreum helpen, want zij is degene woar mien vrouw al drie-enzesteg joar mamme tegen zeid.
Ondanks dat e omgeveng heur nog aal wat oneigen en vremd veurkomt het ze et op zich wel noar heur zin op et nije stee. De jongens en wichter die heur doar verzörgen bennen goed veur heur, en zij is ok wies met heur verzörgers.
Hoestereg
Dinsdag 12 oktober is et weer de beurt aan mien vrouw om bij heur moeke op vezide te goan. Zundags doarveur was schoondochter bij heur west, en vrijdags heur oldste dochter. Ze harren ruid diskeer vanwege et waark, et kon niet aans. As mien vrouw dinsdag tegen een uur of zes weer bij mij ien Nijbert is, t is aal knap duuster ientussen, vroag ik heur hoe et vanmirreg was bij mamme. Goed, zeid ze, wel wat hoestereg, mor verder prima stemmeng. De beide dames harren tussen de november buien zulfs nog n eindje met e rolstoel op stap west ien e mooie omgeveng van et verpleeghuus, dat aan de rand van de stad bouwd is.
Moeke is slim wies met dizze omgeveng, ooievoars rondom op hiele hoge nesten, één nestpoal stijt zowar liek veur et roam van et eigen appartement. Woar et ooievoarsnest stijt begunt aan d aander kaant van et slootje een groot weiland met wat jongbeesten der ien. Eén van die jongbeesten het heur aal vanòf et begun op et oog had. Et dier wiet sekuur dat dit olle vrouwtje ien e rolstoel ok slim wies met hum is. En joa hur, aal hielemoal aan d aandere kaant van et gruinlaand zigt de pink dat zien fan der weer aankomt ien e rolstoel. Mien vrouw schuuft heur mamme zo ver meugelek noar veuren, zodat e rolstoel hoast et schrikdroad roaken kin. En doar komt de witte pink al weer aan, hij het hoast, want hij moet noar zien vriendin toe. Ien niet meer as h haalve menuut het er et weiland overstoken en stijt recht veur et olle vrouwtje die zo wies met hum is. Votdalek strekt er zien haals en kikt heur uut zien ooghoeken trots aan, net of er zeggen wil: Zagstoe dat wel, hoe snel ik noar dij toe rend bin?
Oma en de pink bennen beiden gelukkeg ien et mement. Ze genieten van mekoars aanwezegheid, t is n soort van hoogtepunt op e dag, of ien e week, net zoas je dat zeggen willen.
Zoas ik al zee, t is typisch haarfstweer, met overwegend donkere luchten, en regelmoateg n bui. Mor t het net laang genog dreug west om nander toch weer te zien vandoag. t Begunt laangzoamerhaand weer wat te sputtern, en mien vrouw zeid: we moeten mor niet nat worden en we goan mor gewoon weer noar binnen, woar et lekker waarm is. Moeke is et met heur eens en nemt op heur manier òfscheid van et jongbeest. Tot de volgende keer maar weer, jong, zeid ze. Terwiel mien vrouw heur mamme weer noar de iengaang van et verpleeghuus rolt vaalt er heur wel op dat moeke diskeer wat hoestereg is, niet dat et nou zo bodde slim is, mor et vaalt aal op. As de beide dames weer met nander de gemeenschappeleke woonkoamer ienkommen zeid mien vrouw dat mamme wel oareg wat hoest het diskeer, en ze meent dat de overege acht patiënten ok wel beheurlek hoesten. Mor met dizze woorden wer niet veul doan: Och, het gaat rond, hoort bij de tijd van het jaar.
Mien vrouw het doar zo heur eigen gedachten bij, mor vertrouwt toch mor op et oordeel van de verpleegkundigen, die aal zo veul joar zuks weerdevol en zwoar waark doen, met volle overtugeng en liefde.
Woensdagmirreg worden wij beld deur oldste dochter, zie zeid dat er hielmoal niet goed met mamme gijt, ze leit op berre, en is zo goed as onbereikboar, ze oademt zwoar en onregelmoateg en is dudelek benauwd, met n heftege oademhoaleng. Oldste dochter blift bij heur zitten, en om haalf negen kriegen wij ien Nijbert tillefoon van heur. Ze het vitteg joar waarkt as verpleeghuusarts, is n poar joar met pensioen, en zeid tegen mien vrouw dat et miesschien toch wel verstandeg is as wij met n beiden ok die kaant op kommen, want mamme gijt hiel snel en haard achteruut. Omdat ze de situoatsie niet vertrouwt besluut ze bij eur mamme een zelftest òf te nemen, en die is positief op corona. Dat zeid nog niet alles, mor is wel n woarschouweng veur wat kommen kin. Tegen kwart veur tien kommen wij ien t verpleeghuus aan en worden deur de zuster begeleid noar de koamer van onze moeke en schoonmoeke.
Het lijkt niet best, zeid ze. Ze gaat zo maar op eens zo ontzagwekkend snel achteruit, ze is al vanaf half zes niet meer bij kennis. Vanwege de positieve zelftest moeten wij spezioale kledeng aan, die ons hiele lichoam bedekt. As wij bij mamme kommen schrikken we enorm, ze is slim benauwd, het n gierende oademhoaleng en is overdudelek ver vot, al laang niet meer bij kennis. Wij begunnen zachtjes met nander te proaten en t is net of moeke ien de goaten het dat der eigen volk om heur toe is, en ze begunt rusteger oadem te hoalen. Tegen haalf twaalf komt der een verpleegkundige die een officiële coronatest uutvoert bij onze mamme. Et materioal dat òfnommen wordt gijt dezulfde oaven nog noar et Covid-laboratorium van de GGD. Mor veurdat de uutslag der is, dunderdag tegen drie uur, is mamme al laang uut e tied kommen. Um haalf negen s mörgens is ze overleden, gelukkeg was ze wat kalmer dan de oavend doarveur. As de uutslag der is, moeke is dan al laang opboard ien et rouwcentrum ien heur nije woonploats, is et niet verwonderlek dat de uutslag honderd procent positief is op Covid, of te wel ien gewone mensentoal: ze het honderd procent wis Corona oplopen, mor hoe dat kin blift eerst nog n roadsel.
Een poar doagen loater heuren we dat vief doagen veur oma opeens zo ziek wer, der een gezellege meziekmirreg west was met n koor van n man of viefentwinteg. Bij noavroag bleek dat van die koorleden veur ongeveer de helft vaccineerd was. Dat zol dan een logsiche verklaoreng wezen kinnen.
Vier doagen noa heur lest bezoek aan heur mamme wordt mien vrouw, die net as heur zus èn heur mamme dubbel gevaccineerd is, doodziek, net as heur oldste zus. Jem begriepen wel dat der hiel wat overhoop hoald wordt: et bliekt dat aale aandere bewoners ok positief testen. Eén aandere bewonster komt ien dezulfde week te overlieden, de aandern hemmen milde klachten. De begrafenis wordt wegens corona eerst uutsteld, en we kriegen te heuren dat as et deurgoan kin allinneg de eigen kiender en kleinkiender der bij wezen maggen. En veul loater pas een herdenkengsdienst. Die werd eerst op 12 november bepoald, mor deur de strengere eisen moest ok dat weer uutsteld worden, zodat uuteindelek de noagedachtenisdienst òflopen vrijdag 26 november hollen is. Met vanzulf een aandere , grotere zoal, en naandere doatum. En zo hemme wen met nander drie maol een uutneudegeng stuurd veur et bijwonen van de spezioale herdenkingsdienst.
Achteròf het mien vrouw tien doagen ien volledege òfzundereng verbleven ien ons eigen huus, zij bewoonde de benedenverdiepeg, en ik verbleef boven. Eten en drinken brocht ik heur tot ien e hal, en zette aales doar op et kastje hinne, contact met mekoar harren we uutslutend via de whatsapp, want bellen kon ze de eerste vier doagen niet. Oldste dochter het ok corona oplopen tiedens heur bezoek aan mamme. Ien overleg met de GGD mochten ze gelukkeg beiden wel met noar de begrafenis, mits ze grote afstand hielden.
Et meest verdrietege en verwonderleke van dit verhoal is toch wel dat alle drie, moeke en beide dochters, volledeg vaccineerd wadden, dat beide dochters doodziek west bennen, mor veur moeke was corona de nekslag. En dan te bedenken dat der op dit mement nog anderhaalf miljoen Nederlanders bennen die et niet neudeg vienden om heur te loaen ien-enten. Je zollen toch zeggen: een woarschuwd mens telt voor twee.
Bert Weggemans