LEEK-Oprichter Age Wynia van de winkel aan de Waezenburglaan wilde meteen wel op de foto, toen Jumbo bekend maakte de supermarkt na 50 jaar te sluiten. De deuren zijn inmiddels gesloten en dat stemt Wynia treurig. “Een Dirk van den Broek zou het hier goed doen,” aldus de supermarktdeskundige. Hij wekte in het Westerkwartier en het Noorden vele supermarkten tot leven en zat als enige Nederlander ooit in het hoofdbestuur van de internationale SPAR keten. Een bloemengroothandel deed hij er ook nog even naast. En dat na een leven op zee en venten vanuit de bakkerswinkel van zijn vader. Over leven gesproken, een parachutesprong werd hem bijna fataal, maar een uur later zat Age al weer in de lucht. “Ik heb ADHD”, verklaart Age zijn drukke ondernemersleven.

Zijn wieg stond in Heerenveen, in dezelfde straat waar Abe Lenstra woonde. Wat in handen van deze ADHD-er komt, leidt steevast tot succes, hoewel hij zegt nergens verstand van te hebben. Vanuit het mooiste appartement in het centrum van Leek zijn inspirerende verhaal. Met op de achtergrond zijn liefdevolle partner Jannie, al 58 jaar.

De winkel in Leek die in 1971 werd geopend, was voor Wynia een van de eerste grote Sparwinkels in de reeks die hij in bezit heeft gehad. Dat hij in de supermarktbranche terecht kwam stond nog niet vast toen hij als 17-jarige jongen als ‘ketelbinkie’, na het behalen van Mulo B wiskunde, ging ruiken aan de grote zeevaart. Van jongs af aan wilde Age naar zee.

Zijn vader wilde eerst niet dat hij naar de Zeevaartschool ging. Die jongens kregen volgens hem allemaal heimwee of konden niet tegen een ruig bestaan en dan was hun opleiding weggegooid. Vandaar dat Age eerst in 1959 aanmonsterde op een Shelltanker waar 50 man op werkten, om te kijken hoe het ging. Age heeft bijna de hele wereld gezien. In New York zag hij wolkenkrabbers, waarvan hij het bestaan niet eens wist. Na een jaar waren ze in Londen en vertrokken ze naar Buenos Aires. Toen ze op de Thames een aanvaring kregen met een binnenschip, moesten ze naar Amsterdam om de schade te herstellen. Onderweg werd Age ziek en constateerde de eerste stuurman…ernstig! Een dokter was er niet aan boord. Eenmaal in de sluizen van IJmuiden werd hij op brancard naar het ziekenhuis vervoerd. Wat bleek: acute blinde darm ontsteking!

Voor Age betekende dit voorlopig een einde aan zijn zeevaartavontuur. Na een week in het ziekenhuis, ging hij met de trein terug naar zijn ouderlijk huis in Heerenveen. Zijn vader had een bakkerij. Hij wilde graag dat Age deze over zou nemen. Van jongs af aan was hij gewend om het brood met de bakfiets uit te venten. Maar Age mocht naar de zeevaartschool in Groningen. Hij kon vakken laten vallen omdat hij al ervaring had met de grote vaart.

Tijdens de opleiding kreeg zijn vader een maagzweer en moest hij hem vervangen. Dat betekende dat Age tijdelijk niet naar school kon! Dat heeft hij hem wel kwalijk genomen! Desondanks was hij de eerste van de klas die slaagde voor het diploma stuurman grote vaart en kapitein kustvaart. Daarna heeft hij zeven jaar met veel plezier gevaren als stuurman op diverse schepen en later nog als stuurman bij de kustvaart, omdat je dan wat vaker verlof had.

De trek naar zee bleek uiteindelijk niet bestand tegen de liefde. Hij kwam Jannie tegen gedurende een verlofperiode. Na drie jaar verloofd, en een jaar later getrouwd, kochten ze een huis. Jannie moest haar baan opzeggen, dat was in die tijd zo als een vrouw trouwde. Doordat hij altijd weg was, heeft Age het huis niet veel van binnen gezien. Jannie is na twee maanden naar Engeland gevlogen en de hele zomer meegevaren naar onder meer Polen, Engeland en Frankrijk. Age nam de beslissing om te stoppen met pijn in zijn hart, maar de reizen waren veel te lang!

Bakkerswinkel

De vader van Age kwam met een bakkerswinkel op de proppen met daarboven een appartement. Jannie in de winkel en Age aan het venten! Naast brood verkocht hij ook andere artikelen. Ze zaten in een nieuwbouwwijk van Heerenveen en Age was de eerste die langs nieuwkomers ging om te vragen of hij mocht leveren. Jannie deed het uitstekend met de bakkerswinkel en daar werd ook de eerste dochter geboren. Age moest zes dagen door weer en wind bezorgen. “Naast ons zat een kleine Spar supermarkt, die op een gegeven moment begon met…brood!

Age belde de directeur van de Spar met de vraag of hij een winkel kon beginnen. Die maakte kennis met hem in de bakkerswinkel en bood Age een winkel in Leeuwarden aan. De eigenaar van die zaak ging emigreren en dat was bepaald niet vanwege rijkdom. Deze winkel werd in 1969 met inventaris en al gekocht en de twee personeelsleden, een jongen en een meisje, werden overgenomen. “Ik zei tegen hen dat ze mij het vak moesten leren”. Van groente snijden, de kassa, vleeswaren en kaas had Age geen verstand. De bakkerswinkel in Heerenveen werd aangehouden en Age reed heen en weer naar Leeuwarden.

Door schade en schande is Age wijzer geworden. Met de jongen heeft hij nog steeds contact. Jannie had gelukkig het verplichte middenstandsdiploma en heeft later ook nog het drogisterij diploma gehaald. Age moest een aantal winters veel vak diploma’s en management diploma’s halen. De omzet ging omhoog. Na ruim een half jaar wilde Age een grotere winkel. Hij kreeg er eentje in Leeuwarden aangeboden met vijf personeelsleden. Die nam hij over en deed de winkel in Heerenveen van de hand en verhuisde met het gezin naar een appartement naast de supermarkt. Daar werd de tweede dochter geboren. Het ging heel goed met de omzet. Na twee jaar belde hij de Spar directeur voor een grotere supermarkt. In Stadskanaal kon hij vier supermarkten tegelijk overnemen, maar het werd Leek. Hier zijn de laatste twee dochters geboren.

Er zou een groot winkelcentrum in een nieuwbouwwijk verrijzen met natuurlijk een grote supermarkt. Helaas is dat winkelcentrum er niet gekomen. De ondernemers in de Tolberterstraat wilden niet verkassen en zo bleven deze winkels aan het voeteneind van Leek. Er werd begonnen met een noodwinkel want de wijk was in aanbouw. Na drie jaar ‘noodwinkelen’ waren er genoeg woningen en maakte de noodwinkel plaats voor een permanente winkel. De Sparwinkels in Zuidhorn, Groningen en Aduard (laatste nog steeds open) zijn ook van zijn hand.

Wynia zat in het hoofdbestuur van Spar Nederland en is de enige Nederlander die ooit in het hoofdbestuur van de Internationale Sparketen heeft gezeten. Age vergaderde jaarlijks steeds in een ander land waar de Spar groot was, zoals in Athene en Londen. In Kaapstad gaf hij een lezing over producten scannen, daarmee liep Nederland voorop. Het jaar dat de vergadering in Japan zou zijn was Age net uit het bestuur gestapt omdat hij ‘vreemd’ gegaan was: Hij had een supermarkt gekocht van de concurrentie ‘Sperwer 4=6’ in Groningen.

Bloemengroothandel

Intussen was hij ook al begonnen met een bloemengroothandel. Bloemen werden nog niet veel verkocht in supermarkten. Er waren ook niet veel leveranciers van bloemen. Age wilde er aan beginnen in zijn eigen supermarkten en zelf op veiling Eelde inkopen, samen met Auke Veenhuizen. ( Auke was van jongs af aan al in dienst in de supermarkt Leek en ondertussen bedrijfsleider geworden) . Auke was al snel heel handig en snel met inkopen op de klok en heeft de bloemen groothandel groot gemaakt. Hij werd later ook mede eigenaar van de groothandel. Veel andere collega’s en supermarktconcerns gingen bloemen afnemen zoals AH, Super De Boer, EDAH en Poeisz. Er werd op veiling Eelde een grote hal gehuurd voor een eigen opslagruimte waar andere ondernemers en bloemisten ook konden kopen. Hier liepen ook personeelsleden die boeketten maakten. Met zes vrachtwagens beleverde hij de klanten en de eigen supermarkten. Elke week ging er een chauffeur die ook kon inkopen met een vrachtauto naar Aalsmeer voor een uitgebreider assortiment. Age heeft nooit verstand van bloemen gekregen! “Als je de juiste mensen maar hebt, hoeft dat ook niet is zijn stelling.

Gedurende de supermarktperiode heeft Age in de avonduren voor een landelijke onderwijsinstelling als docent in 25 jaar in de wintermaanden 1000 mensen opgeleid voor het diploma Supermarktmanager.

Toen Age 45 was heeft hij alle Spar supermarkten verkocht en een nieuwe supermarkt geopend in het centrum van Sappemeer. Dat werd een groot succes. Wat bleek: in Sappemeer was geen supermarkt en de inwoners moesten naar Hoogezand voor supermarkten. Het was een beetje haat en nijd tussen beide plaatsen. Daarom gingen de Sappemeersters in hun eigen supermarkt inkopen doen.

Age heeft de supermarkt op 55-jarige leeftijd in Sappemeer verkocht en had toen alleen nog de bloemen groothandel. Daar had hij te weinig werk aan. Na twee jaar wilden twee ondernemers uit het westen de groothandel kopen. En zo geschiedde.

Auke Veenhuizen is voor zich zelf door gegaan met bloemen en markten en “De Bruine Beuk” in Jonkersvaart en de “Vergeet-me-niet” in Tolbert (bestaat nog). “Auke is helaas veel te jong overleden”.

Age is ook imker. De honing die hij slingert is te koop in de Snuffelkast in de Tolberterstraat. De kruidenier in Age gaat er nooit meer uit. In Oostwold hielp hij de buurtsuper oprichten. Daarnaast geeft de 81-jarige nog autorijles. Stilzitten is er niet bij.

Trivia:

Age kocht een aantal fietsen die hij voor de winkel aan de Waezenburglaan plaatste. Zo leek het of er klanten binnen waren. Uitbreiding van de verkoop van producten bij het Ronostrand en recreatiepark America bij Zevenhuizen was geen succes.

Een keer ging de parachute niet open. Age bleef rustig en opende de nood parachute bij een snelheid van 220 km. Die kringelde om het touw van de hoofdparachute. De instructeur beneden met de verrekijker zei tot ontzetting van de omstanders dat het zijn dood zou worden. Na een paar laatste rukken opende zich de noodparachute. ‘Door het oog van de naald’ schreef de instructeur in het logboek. Age ging gelijk weer de lucht in om te kijken of hij ook bang was geworden. Niet dus…Het was pas afgelopen met het parachutespringen toen een paar weken later een vriend wel verongelukte en nog een paar in Nederland.