Zoas de meesten van jem wel wieten bin ik gien geboren Westerketierder. Mien kienderledikantje ston ien n klein boerderijtje ien Zuud-Oost Drenthe. Mien pabbe en moeke proatten Grunnegs, umdat zij ien Westerwolle geboren waren, en veul loater een boeren spulletje kocht harren ien Roswinkel, dat net over de grens met Drenthe lijt. En doar bennen mien beide zussen en ik geboren. En alhoewel ik nog altied contact heb met minsken ien mien geboortedörp, bin ik er al sunds mien negentiende niet meer woonachteg. Mor de toal blift je noatuurlek wel eigen, en doarom word ik nog elke poar joar vroagd om mien verhoalen en gedichten veur te lezen op de 65plus soos ien mien geboorteploats.
En ienmiddels woon ik al weer 35 joar met mien gezin ien t Westerketier, ien Nijbert. En genieten wij nog elke dag van t prachtege landschap van dit biezundere stukje Grunning. Want of jem nou rondstrunen ien Openne, ien Boerakker of Nijbert en Nuus, alle doagen nog zeggen mien vrouw en ik tegen mekoar: Wat is t hier meroakels mooi, dit laand van holtwallen en Olle Diep. We maggen groag n stukje lopen bij t Steenhuus, of op Nienoord, en kommen der altied weer tot rust.
In 1985, t joar dat ik afstudeerde ien e Engelse Toal- en Letterkunde aan e Universiteit ien e Stad, wer ik lid van e kerkenroad van de Hervormde Gemeente Nuus-Nijbert, en zoas jem wel verwachten, kom je dan met hiel uuteenlopende minsken ien aanroakeng. Allemoal hiel verschillend, mor één ding hemmen ze met n kander gemeen: honderd prozent van de ollere bevolking sprekt zunder uutzundereng de streektoal, het Westerkwartiers.
Dat was wel eefkes wennen, want ien Nijbert en Nuus hemmen ze t niet over ‘waiten’ mor over ‘wieten’. En ‘joe’ wordt ook wel voak aanduud met ‘jem’ of ‘jim’. Dat klinkt ons oareg Fries ien e oren. Dat kin ook wel kloppen, want t Westerkwartier lijt ja tegen de Friese grens aan.
Nijermoodse fietsen
Mor woar ik nog t meest aan wennen mos, dat was t woord ‘men’. Ien e derteg joar dat ik metdoan heb aan de activiteiten van e kerken ien Nijbert en Nuus heb ik honderden huusbezoeken aflijt ien beide dörpen. En dat zat ik weer eens gezelleg aan e thee bij minsken thuus, en dat kwam t gesprek wel es op allerhaande nijerwetsigheden, zoas internet en computer. En dan zeden de minsken steevast: Ach, doar wiet men ok ja niks van! t Het wel eefkes duurd veur ik deurhad dat ze spreker met t woordje ‘men’ humzulf bedoelde. Ach, zeden ze dan, doar doen wij gien moeite meer veur heur, dat gijt ons veul te snel, dat holt men niet bij. En net zo goed werd dit zinnetje bruukt as t over nije auto’s ging, of, slimmer nog, die nijermoodse fietsen met zo ’n ding achterop, k geleuf dat het n soort van batterij is, een soort van accu of zo achter op t pakjesdraoger, heurde ik dan op huusbezoek.
Aan dat zinnetje mos ik denken toen ik veur n poar week leden met mien vrouw op t fietspad fietsde van Tolbert noar Nijbert.
t Was prachteg weer, eileks veul te mooi om joe drok te moaken. Mor doar dochde een older echtpoar aanders over. Terwiel wij der rusteg aanfietsen kwammen, kwam der bij t huuske met e beide witte leeuwen vandoan zo opeens n older echtpoar de weg overscheuren, zo bod veur ons langs, t fietspad op. Wij mozzen afremmen, aanders harren we tegen heur aanzeten, en doar zit vanzulf gien minsk op te wachten. Met stoere blikken scheurden ze veur ons langs, en ze harren de sokken der flink ien. Mor, noa viefteg meter hiel de fiets van de vrouw der met op. Abrupt stopde ze, en heur man was ienmiddels als honderd meter verderop. Toen er achterom keek zaag er dat zien vrouw hulpeloos stoan bleef, viefteg meter noadat ze t fietspad opreden was.
t Was n hiel spektoakel, want eerst mozzen wij de vrouw veurbij die met heur supersonische fiets ons t pad versperde, toen kwam heur man met n sjaggerijnege kop ons ien t muit rieden. Hij stopde bij zien vrouw en begon heur allemachteg uut te foeteren – altied t zulfde, zeer , met die vrouwen, zogauw as t op techniek aankomt dan bist de pineut. Bliekboar waren de stoalen rossen van beide olle lu uutrust met n accu, en mozzen ze nog wennen aan t nije fenomeen van e elektrische fiets. t Verbale spektoakel duurde nog al wat, en mien vrouw zee: jonge jonge, nou ken t ok wel!
[quote pull=”right”] altied t zulfde, zeer , met die vrouwen, zogauw as t op techniek aankomt dan bist de pineut[/quote]
Wij waren ienmiddels het kruuspunt op de rotonde bij Elly en Luc overstoken en heurden weer lawaai achter ons aankommen. En jawel heur, eerste plofde de manneleke helft van t duo ons veurbij, met n gezicht van tien doagen onweer, en toen zien wederhelft. Ze waren weer op gang kommen, mor t gesprek tussen beide echtelieden was veurbij. Stil, Stil, Stil waren ze nou – hij was kloar met schelden, en de vrouw plofde der met n grammietereg gezicht achteraan.
Mien vrouw en ik hemmen allebei nog g gewone fiets met n terugtrap-rem en wij keken mekoar es eefkes betekenisvol aan: Een blik van verstandholleng, ien de trant van: Doar begunnen wij veurlopeg nog mor niet aan, want jem kinnen der beter niet aan begunnen as men der gien verstand van het.