Jan Weggemans is een jonge vrijgezelle boerenzeun. Hij is achter ien e twinteg en woont op e olderleke boerderij, soamen met zien pabbe en mamme. Jan is de jongste van et gezin, en het op et bedrief van zien olle lu niet bar veul veuruutzichten. Want, zo as dat ging ien die tied kwam de oldste zeun ien een boerengezin aaltied as eerste aan e beurt om et bedrief van zien pabbe over te nemmen. En dat was Hans, zien broer die precies vief joar older was. Hans was al n joar of zeuvm trouwd met zien Eppina, en doar wa-der hiel gelukkeg met. Twee dochtertjes harren ze, en een prachteg gezin dat zunder problemen wonen blieven kon as de opa en oma van de beide meiskes uut e tied kwammen.
t Was zoas et was, men wist destieds niet beter, en Jan had hum doar ok wel bij del leit, mor niet echt van harte. Hij wol ja ok wel boer worden, net as zien oldere broer, met liefst ok n vrouw en wel wiet messchien ok nog wel noakommelingen, joe kinnen ja nooit wieten. Jan har ondanks zien jeugdege leeftied, en ondanks het feit dat er op et olderleke bedrief van zien olle heer veur zeker niet terecht kon, al hiel wat van de wereld zien.
Jan was as diensplichteg militair oproepen ien e tied van e mobilisoatsie tiedens de Eerste Wereldoorlog, en was legerd ien Broabant. Zien dienst ha-der doan bij de cavalerie ien Dongen en ien Vlijmen. Nederland dee ja goddank niet met aan e woanzin van et oorlogsgeweld, omdat ons laand zogenoamd neutroal bleven was. Mor Jan kreeg et oorlogslawaai zeker met. Zo hiel wied lagen Dongen en Vlijmen niet vot bij de Belgische grens, dus as hij s oavends met zien moaten wacht liep dan heurden ze wel degelek et gebulder van de kanonnen aan aander kant van e grens.
Doar ha-der ok al weer levenslessen leerd, want as et aan t front ien Vloanderen rusteg was, dan reden de hoge heren van et dörp de soaldoaten gewoon veurbij, dan werden ze deur de rieke en veurnoame ienwoners totoal negeerd. Mor as t eefkes begon te kniepen doar over de grens, en de hoge en rieke heren wat benauwd werren veur de meugelekheid dat ze zulf ok schoade lieden konnen as de oorlog, hoe onveurzien ok, hum ok ien Nederland zol manifesteren, en ze messchien wel heur mooie rietgedekte villa’s kwiet roaken zollen, – dan stopten ze ’s mörgens vroeg zo mor bij de soldoaten en gaven de wachtlopende soldoaten elk een deuske mooie sigaren, en drukten de jonge mannen op et hart dat ze goed heur best deden ien dizze roare tied. Doar har Jan ien aal geval leerd dat hoge en rieke heren eileks ok mor kwetsboare, en zo op et oog wat sneue figuren wadden, ok al stonnen ze nog zo hoog op e moatschappeleke ladder.
Mor goed, Jan woont dus nog gewoon bij zien olle lu ien, en dat was ok bekend vanzulf bij de aandere ienwoners van et dörp. Dus a-der wat gebeuren moest dan wisten de minsen hum te vienden. Jan was van alle markten thuus, ien Brobant ha-der bij de herenkapper ien Vlijmen et neudege leerd over et knippen en scheren. En noadat de dienstplicht der op zat en Jan weer bij zien olders ientrokken was, knipte of schoor der oaf en toe wel es één van mannen uut et dörp die de gewone scheerboas te duur vonnen. Mor Jan har dudeleke oafsproaken moakt: wel deur mij knipt of schoren worden wil: ik doe zuks allinneg op de moandagoavend, noa et oavendeten.
Dat wisten de minsen, en ze hielden heur doar ok aan.
Mor dit keer wa-der één klant die hum doar niet aan hield: Harm Nijhoff was niet de makkelekste van et stel klanten. Hij was boer mor tegeliek ok stiere-holder. Dus a-der boeren wadden die met heur koe noar de bol wollen, dan gingen de meesten noar Harm toe, of noar zien neef een eindje verder op, die noast zien landbouw- en loonwerkbedrief ok bollen ter dekking aanbood. De beide neven leken wel op mekoar, niet allinneg ien noam mor ook ien heur gedrag. Ze wadden beide gien verkeerde mannen mor wel op zien tied beheurleke bullebakken, as of et ien heur gedrag blieken moest dat ze met bollen omgingen. Roeg en letterlek bullebakachteg.
‘hij gijt te keer as of er tegen één van zien bollen te keer gijt’
Afijn, de Harm die et dichtst bij Jan ien e buurt woont komt zunder bericht veuraf zo mor op n deurdeweekse dinsdag bij Jan langs en zeit dat er schoren worden wil, want hij moet op stel en sprong noar n belangrieke vergoadering van de landbouwvereniging. Mor doar het Jan gien boodschap aan, die har ok wel van de landbouwveroadering heurd, mor doar ging hijzulf ja nooit hinne doodgewoon omdat er gien boer was, ien aal geval nog niet.
En dinsdagoavends is Jan zien vaste damoavend ien t café van Willem Wilken, en wat der ok gebeurt, hij wil doar hinne. Mor Harm Nijhoff begunt knap vervelend te doen, en begunt Jan onner druk te zetten, hij gijt te keer as of er tegen één van zien bollen te keer gijt. En dat kon der verschrikkelek best, dat wist et hiele dörp. Afijn, Jan zeit dat er noar zien dam-oavend hinne wil en dat niet schieten loaten wil deur een klant die buten de oafsproaken om schoren worden wil. Ienmiddels is t al twinteg over zeuvm, en et dammen begunt om acht uur. Nijhoff voert de druk op en Jan i-der flauw van en zeit: astoe dan per se schoren worden wilst, dan ist veur dien eigen risico. Goa mor zitten dan.
Nustereg
Jan hoalt gauw zien scheerkist toe zien sloapkamer uut en Harm Nijhoff gijt nustereg ien e grode scheerstoel zitten die ien de boerenkeuken stijt. Jan begunt Nijhoff ien te sepen, doet Harm de kappersdoek om en begunt met zien wark. De rechterwang het- er al gaauw kloar, moar dan moet de linker nog en de stiekels die doar ien zitten warken niet bodde met. Harm begunt wat onrusteg te verzitten ien de grode leren stoel – en zeit tegen Jan: niet te laang hur, ik moet zo weg. Mor Jan denkt bij humzulf: ik ook! En trekt hum niet veul van et gejammer van Harm aan. Net as pabbe et mes eefkes goed langs de probleemstoppels hoalen wil komt Harm ongeduldeg weer omhoog uut e kappersstoel en Jan zien scheermes schiet uut: een flinke jaap komt der ien Harm zien linker oor. Het bloed spuit der uut – en Harm komt schreeuwend omhoog, en zeit: Dat hest er gewoon om doan.
Harm rent zunder oaf te rekenen ien buten en gijt roazend en tierend noar de landbouw vergoadering. Jan gijt doodgemoedeer noar zien damclub ien t cafe van Wilken. Mor Harm het er as klant nooit weer zien, en doar wa-der niet rouweg om.
Loater kwam toch alles nog goed – Jan trof n schier meiske, woar der met trouwd is toen der al negenenderteg was. Ze kregen soamen n mooi klein boerenspul met wat koeien, swienen en pieken, en twee dochtertjes, èn veul loater nog een zeun, en dat bin ik.
Bert Weggemans