Zoas elk en ien hum of heur wel veurstellen kin is et klaslokoal veur jong tot old n ruumte vol herinnerings. Dat begunt al ien et kleuterlokoal woar et ene jonkje vol bravoer n hut bouwt ien e hoek woar t lekker rusteg is, tot dat n meiske van zien groep op e gedachte komt om der mor es op te klimmen, en dan met n smak op de vloer terecht komt, met n poar löszittende veurtanden tot gevolg. De jonge timmerman was hieldaal vergeten om de planken vast te moaken, ze lagen aalmoal lös op nkander. Veurvallen die je gewoon nooit meer vergeten, al worden je honderd joar. Een veurbeeld van mooi en moal, want aanvankelek kin-je der om laggen, en loater begroot je et toch van dat wichtje dat van de pure schrik hiel haard begon te reren.
Thema van mien verhoal is diskeer mooie èn moale gebeurtenissen ien et lokoal woarien je zulf as kiend of hoast volwassene les kregen. En veur diegenen die zoas ik ien t onnerwies terecht kommen binnen beleven aale doage wel dingen die ze nooit meer vergeten. Jim kinnen mien verhoal vast nog wel van de olle christeleke scholengemeenschap op e Leek woar bij zummerdag zo ienenent een prachtege postdoef binnen vliegen kwam deur t open roam. Kosteleke herinnering, die ik tot op mien leste dag koestern zil, hiel dierboar koestern, gewoon omdat je der ien één klap weer vrolek van worden.
En sums dan komt zo ienent weer n verhoal uut et geheugen te veurschien a-der n stukje ien e kraant stijt dat joe denken dut aan toen, ien dat lokoal aan de Wetholder Hamsterloan op e Leek. n Poar week leden las ik noamelek ien e landeleke krant NRC n stukje over ons onderwies ien Nederland woar aal meer onderwiezers en leroaren vertellen dat der meer en meer kiender toe school ien goan zunder dat zes mörgens fatsoenlek eten had hemmen. In summege gevallen hemmen ze niks had as allineg n kopje ranja, fristi of zukswat, of ok wel n enkel keer hielmoal niks. En as de meester of leroar dan zo’n kwartierke met e les onnerwegens is, meer dan één moal kiender zien die ongemarkt ien sloap vallen binnen.
Der binnen twee gebeurtenissen die hiel verschillend binnen, om t één kin je laggen, om t ander vuul je de troanen opkommen. Eerst mor t verhoal dat bliekboar vroeger nog wel es n enkel keer gebeurde. Meneer Dol, onze leroaar Engels en Geschiedenis op de mulo, gaf net as zien collega’s op moandagmörgen verplicht biebelse geschiedenis. Dat heurde zo, vanwege t signatuur van de school. Over t algemeen dee der dat hiel schier, kon mooi vertellen, en goed uutleggen. Hij har de tekst veur dizze mörgen rusteg veurlezen, de klas was moesstil, tot dat de leroar net bij zien leste zin n geluud heurde, van achter ien t lokoal. Et klonk as zzzzzz, eefkes rust, en dan weer zzzzz.
Dol keek verboasd op, je zaggen hum denken: wat overkomt mij hier ien vredesnoam. Hij zee niks, ging stoan en liep rusteg deur t lokoal noar et bankje woar Henk en Flip zaten. Zeg mor gerust de belhoamels van onze klas. Mien moeke en zulfs summege leroaren nuumdem zukse jonges ok wel baliekluivers. Afijn, Dol har et votdoalek ien e smiezen dat et Henk Hoan was die ien sloap vallen was. Dol wis wel hoe zuks kwam, Henk en Flip harren beiden n zotterdagboan woarien ze goed geld verdienden. Mor datzulfde geld gaven ze dezulfde oavend ien zien geheel uut as ze noar t café ien en buurt gingen. t Zal ien de vierde klas west weden, de exoamenklas, want beide jonge knoapen wadden eerder dichterbij de 17 dan bij de 16 joar.
Op et gezicht van Dol vörmde hum een dikke vette grijs – hij proatte gewoon rusteg deur onder et lesgeven, liep noar et wasbakje rechtsveur ien t lokoal, pakte de spons woar der dien schoolbord altied met schoon veegde, hiel de spons onner e woaterstroal van e kroan en liep al proatende terug noar et bankje woar Flip met zie kop op e aarms lag, en Henk aal luudruchteger begon te snurken. De klas hiel zien oadem ien, de meiskes harren grote pret-ogen, en d’aander jongens n dikke grijns op heur gezicht.
Langzoam en onheurboar noaderde Dol et achterste bankje, hiel de vette, natte, en veural kolle spons boven Henk zien nek en drukte hum goed uut. Et woater spoot eerst vol over Henk zien nek, en dreks doarnoa was Flip aan de beurt. Henk har de sloap goed te pakken, mor noa n sekonde of drie, vier, schoot er omhoog. De geluden die hij moek leken nog t meest of GGGrrr, en toen uuteindelek goed verstoanboar: Moe-je mijj hier veur wakker moaken? We hemmen ja allinneg mor biebelse geschiedenis, we hemmen ja t tweede uur pas Engels. Flip zee niks, kreeg n dikke kleur, veural toen aale aander kiender keihard begonnen te laggen.
Zuks kon toen nog, woarschienlek was Dol ien dizze moderne tied schorst veur twee weken, zo is de tied veraanderd.
Ze harren net zo’n dikke volle grijns op et gezicht as Dol zulf. Zuks kon toen nog, woarschienlek was Dol ien dizze moderne tied schorst veur twee weken, zo is de tied veraanderd. Mor even zo goed denken degenen die derbij wadden der nog met n glimlach aan terug. Op de kop as vitteg joar loater was de klas, met meneer Dol ok present, weer bij nkander, de reunie was organiseerd deur Henk Hoan zulf. Die was eerleks woar, niet te geleuven, zulf leroar worden, en wis dondergoed wat er van zukse jongen as hijzulf destieds was verwachten kon.
Toen ikzulf veur de klas kwam overkwam mij ien e brugklas, die Engels van mij kreeg, ok wat hiel bezunders, mor dat is niet zo zeer om te laggen. Ok moandagmörgen, net as meneer Dol har ik de dagopening doan, met n verhoal uut Goed Beginnen, met n gedicht en n gebed. Ik ruumde de dagopening spullen weg en pakte de Engelse boeken van de brugklas te veurschien. We pakken t leske derbij veuur dizze dag, ik leg uut wat de bedoeling is, en doarnoa moeten de kiender dat toepassen ien t warkboek. t Is nog vroeg, de kiender vienden et wel fijn, zo rusteg veur heurzulf aan et wark. Ik loop zo es rusteg deur de klas, en kom, as ik hoast rond bin, rechtsveur terecht bij et één noa lest bankje, woar twee meiskes hard aan et wark binnen. Géjanne zit links en het de opgoaven al zowat oaf. Noast heur zit ok hiel nuver en lief wichtje, Jellie hiet ze. Ik kiek over heur scholder noar heur schrift en zien dat ze nog mor twee regels oaf het. Ik vroag hiel rusteg: vind je het moeilijk Jellie? En dan begunt zo ieneent te schreien. En ze holt niet meer op. Ik zeg tegen de klas dat ik eefkes met Jellie rusteg proaten wil en dat de klas e opgoaven ofmoaken moet. Ik ben in vijf minuten terug zeg ik.
Ik loop bedoard met Jellie noar e leroarenhokje om de hoek dat nou leeg is op dizze moandagmörgen. Jellie reert aal mor deur. Dan vertelt ze mij wat der aan e haand is: Meneer, zeit ze, ik moet overdag en ook s avonds zo veel doen, dat ik in slaap van als ik aan mijn huiswerk beginnen wil. Zo moe ben ik dan. Ik vroag hoe zoiets kin, en dan vertelt Jellie dat ze de oldste is van et gezin, ze het nog n jonger zuske en nog n jongere broer. Jellie is 12, en vertelt dat toen ze 8 was heur mamme overleden is aan n ernstege ziekte. Pabbe gijt aale doage noar zien wark, en hij verwacht dat Jellie dan et eten op toavel stoan het a-der uut zien wark komt.
Jellie moet bosschoppen hoalen, eerappels schillen en groente wassen en kloarmoaken veur pabbe en de drie kiender. Ik zeg tegen t arme wichtje: ik ga met meneer Wagenaar, jouw mentor,, overleggen hoe we je kunnen helpen. Jellie heur troanen dreugen op en der komt zo woar n klein lachje op gezicht. Ien e kovvie pauze meld ik aan Andries Wagenaar wat der veurvallen is ien e Engelse les, hij schrikt der net zo van as ik, en belooft der dezulfde oavend wat aan te doen, hij gijt bij de pabbe van Jellie op huusbezoek.
Ik bin hiel benijd hoe hum dat ofgoan is, en dingsdagmörgen eefkes veur dat de lessen begunnen vroag ik dat aan hum: Andries , ok Westerkwartierder, zeit: Ik bin der hinne west, mor ik was niet welkom, en Jellie wordt per vandoag deur heur pabbe bij ons van school hoald.
Twee hiel verschillende verhoalen. Tegengesteld kin je wel zeggen, mor beide vergeet ik nooit.