Ik bin twaalf joar, as mien oldste zus en heur man mij met vroagen op vekaansie. Ik wiet eerlek gezegd niet zo goed wat as dat is, vekaansie. Mien olle lu hemmen nog nooit zukswat metmoakt, zij bennen ien heur leven nooit op vekaansie west, mor ze stemmen der ien toe dat ik met mien zus en zwoager met mag. Eerleks gezeid is t ok veur heur de eerste keer, soamen met t gezin op vekaansie. En dat ze mij als kleinste broertje met vroagen, doar bin ik hartstikke wies met vanzulf. Hoewel ik niet wiet wat ik der van verwachten moet. Henk, mien zwoager, het veur dizze week ien juli 1968 de caravan huurd van de ploatseleke melkboer, die al joaren zien caravan bruukt op camping De Kremmer ien Gasselte. Hennie, mien zus, vertelt dat der ok een grode recreoatsie plas vlak noast de camping leit, woar we noar hartenlust swemmen kinnen, of gewoon met mekoar speulen op het strand wat doar bij heurt.
Ien mien beleveng is dizze plas nog steeds het swemwotter bij de camping, mor nou we zo ’n viefteg joar wieder bennen kom ik der pas achter dat het de Drentse recreoatie plas t Nije Hemelriek betreft, op zo n viefhonderd meter vanoaf onze camping.
Dat ik met mag vien ik hartstikke mooi, want dan kin ik mooi met mien neefke Sake en zien zuske Alie speulen. Mor ik vien t ok wel spannend, want ik wiet niet goed wat ik verwachten kin.
Henk het zeid dat ik aankommende zundagmörgen om half tien kloar stoan moet, dan hoalen ze mij op van de boerderij woar ik met mien olders woon. Mamme het veur mij n soort vekaansietas kloar moakt met extroa kleren, swemgoed en wat snoepgoed om uut te delen. Ik bin ja te gast, en dan mag de gast ok wel n kleine bijdroage leveren, viendt mien mamme. En dan is t zo mor zundagmörgen, en de rode Volkswoagen kever komt bij ons t aarf op rieden. Gespannen loop ik op de rode auto toe, Henk pakt mien reistas aan en zet hum met n grode swaai ien e kofferruumte. Sake en Alie moaken ploats veur mij op e achterbaank, en zo trekken we met n kander noar Gasselte. Ik bin van mien leven nog nooit op n camping west, mor ik vien t wel n grappege wereld zo, met al die tenten en caravans, en aandere kiender die hoast de hiele dag ien heur swemkleren lopen.
Mor t speulen op e camping, dat vien ik ien één woord geweldeg. Der is n grode speultuun bij met allerhaande speultoestellen, en der bennen ok nog es veul aandere kiender om ons met te vermoaken, dat we huufden ons ien aal geval niet te vervelen.
En zoas dat voaker gijt op zo n camping, je kommen kiender tegen woar je noa n poar doagen bevriend met roaken. Twee caravans verderop doar stijt de femilie Hoendervanger uut Harderwiek met heur kiender Piet en Coby. Piet is van onze leeftied, en is n bezunder oardege vent. Hij is dertien, en ik wor aankomende september ok dertien, dus dat past mooi bij n kander. Sake is wat jonger, mor viendt t ok prachteg om met mij en Piet te speulen. Alie is nog weer wat jonger, en zij speult met Piet zien jongere zuske. Ien e mirreg van onze eerste volle vekaansiedag komt Piet al op e tied noar onze caravan toe. Wij bennen nog aan t boterham eten, as Piet aan ons vroagt of Sake en ik zin hemmen om vanmirreg met hum noar e swemplas te goan. Mien zus en zwoager vienden dat goed, mor Alie moet bij de caravan blieven, dat is toch veileger. Zij mag wel met Coby speulen, moakt niet uut bij welke caravan, ze maggen wel noar e speultuun mor ze maggen beslist niet van e camping oaf. Met glimmende ogen vertelt Piet dat er net een nije luchtmatras kregen het woar er met noar e swemplas mag. Doar kinnen je fantastisch met speulen, en we maggen der omstebeurt op. Wij lopen met Piet met noar de caravan van zien olders en zien t nije luchtmatras al tegen de caravan aan stoan. Piet vertelt zien mamme dat wij met n drieën noar e swemplas goan. Dat is goed, zeid ze, maar denk er om ik wil dat jullie voor vijf uur weer binnen zijn, afgesproken? Wij zeggen van harte ja hoor, en we trekken met ons drieën deur t bos noar de swemplas, Piet kint de weg hier, want hij is hier veureg joar ok al met zien pabbe, mamme en zuske west. Piet en Sake droagen met n beiden de nije luchtmatras, en ik droag een taske met lekkers dat we van Hennie met kregen hemmen. Noa zo n vief menuten lopen kommen we bij de swemplas aan. t Is der goed drok, t hiele straand is bevolkt met pabbes en mammes en kiender. Wij zuken n plakje op woar we ons ienstalleren, we leggen onze handdoeken op dizze plak , en zetten de tas der boven op zodat der niks wegwaaien kin.
Wij hemmen n geweldege mirreg, we speulen achter mekoar deur, zowel op t gele zaand as ien t wotter. En geregeld eefkes toe t wotter ien om met dat prachtege luchtbed van Piet te speulen. En jem wieten zölf wel hoe dat gijt as je wille hemmen, dan vlugt de mirreg veurbij. Piet het al eefkes aan een andere pabbe vroagt hoe loat t is, en as er heurt dat t kwart over vier is zeid Piet: nog één keer met ons drieën met het luchtbed jongens, en dan gaan we daarna terug naar de caravan. Wij vienden dat prima vanzulf. Wij goan diskeer hiel wied toe t wotter ien, tot zover dat we nog net stoan kinnen. Wij kieken met gelukzoalege ogen noar t gedoe om ons toe. We lachen noar mekoar, en zeggen, wat is dit mooi jonges, en Sake zeid: dit is pas echt vekaansie jongens. En zo is t.
So hé, waauw, zeid Piet bewonderend, wat kan dat ventje lang onder water zeg, hij maakt vast een onderwater record.
Met ien onze gedachten al vast t teruggoan noar de caravan, zo meteen, turen we wat onbestemd over t wotter hinne, noar e overkaant van de recreoatsie plas. Ienenen zien we halverwege t meer een klein blauw stipje aandrieven kommen. t Liekt wel een jonkje met n blauw swembroekje aan, en schienboar het er blonde hoartjes, want die steken nog net boven t wotter uut. So hé, waauw, zeid Piet bewonderend, wat kan dat ventje lang onder water zeg, hij maakt vast een onderwater record. Wij bennen van e zulfde meneng, mor t zit ons ok niet hielmoal lekker, t jonkje blift wel hiel laang met zien gezicht ien t wotter. Deur de golfslag op t meer komt t blauwe stipke al dichter op ons toe. Net zo laang tot er ien e buurt van onze luchtmatras komt. Piet zeid opeens : Jongens ik vertrouw t niet, t is nog maar n heel klein jongetje, we moeten hem uit het water tillen.
Dat doen we met n beiden. Sake holdt t luchtmatras ien bedwang, en Piet en ik drukken t jonkje tegen ons aan en zien dan veur t eerst zien gezicht: jonkje van hooguut drie joar, en hij het gien oadem meer. Wij kinnen op die plak nog net stoan, en Piet en Ik tillen t jonkje toe t wotter uut , en leggen hum op Piet zien nije luchtmatras. Met dat we t jonkje op e rooie luchtmatras leggen begunt t kereltje te spijen, der komt n hiele bult modder, kots en eendekroos uut t jonkje, en Piet zien rooie luchtbed is op slag niet rood meer, mor eerder wat gries, en gruun en geel.
Mor Piet geft der niks om, want t jonkje begunt te reren. Hij het hiel benaauwd west, zo benaauwd dat er niet meer oademhoalen kon. En nou komt alle ellende der uut, hiel veul spanneng en angst, mor ok eendenkroos en modder die omgeven worden deur t jonkje zien broaksel.
Wij wieten niet hoe we t hemmen, wat is hier gebeurd? Is hier n klein jonkje hielmoal van de overkaant de plas over dreven en is er hoast veur onze ogen verdronken? Wij goan veurzichteg met t jonkje terug noar woar onze handdoekenleggen. En hollen t jonkje goed vast, hij moet ons niet weer toe t wotter ien vallen.
Het terugwoaden duurt zo n menuut of vief, dan stappen we weer t gele strand op. We tillen t jonkje van e luchtmatras af en zetten hum op onze handdoeken,. Hij is slim onrusteg en blift mor schreien. Andere minsen kommen der om toe stoan en vroagen wat of der loos is. Piet zeid: we hebben dit jongetje halverwege de plas gevonden, hij is van af de overkant aan komen drijven. We hebben hem uit t water gehaald, en zagen dat hij geen adem meer haalde, we hebben hem op onze luchtmatras gelegd en toen begon die ontzettend over te geven. Kijk maar, mij nieuwe luchtbed is ineens niet echt rood meer. De omstanders zeggen, dat hebben jullie goed gedaan jongens, jullie hebben dit jongetje zijn leven gered. En dan komt vanzulf de standaard opmerking: wie laat nou zijn kind van twee of drie jaar zonder toezicht het diepe water in gaan. Wij bennen bar opgewonden en wieten niet hoe we reageren moeten. Wij stoan zowat te trillen. En dan komt der opeens een oldere vrouw aan die heur een weg boant deur de groep omstanders. De vrouw zigt der hiel angsteg uut. Wij vertellen heur dat t jonkje bijna verdronken is, maar doar het ze gien boodschap aan. Ze gript t jonkje bodweg bij de arm en zeid: Meekomen jij!
Wij kwammen met n hiel verhoal thuus, bij de caravan, en strukelden over onze woorden bij t vertellen van t verhaol. Piet zien olders vienden dat we t goed doan hemmen, en ze vienden beslist niet aarg dat het nije luchtbed vies worden is. “Daar heb ik nog wel een extra nieuw luchtbed voor over, hoor jongen”, zeid Piet zien pabbe.
We bennen kiender, en we hemmen zonet n nog kleiner kiend t leven red.
Halverwege de joaren negenteg goa ik nor de Vrijborg ien Nuus, ik heb mij met nog n kleine twinteg andere minsken opgeven veur een reanimatie cursus die geven wordt deur dokter Lenie Vastenburg en een verpleegkundege.
We hemmen t over reanimeren bij n hartaanval, bij verslikken en bij verdrinken. As ik e dokter en de aandere aanwezegen mien verhoal van t kleine jonkje vertel, zeid dokter Vastenburg: dat jongetje heeft heel veel geluk gehad, want t feit dat er eendenkroos en modder naar buiten kwam bewijst dat t kind aan t verdrinken was. Wàt n ervaring, zeid ze, en doar geven wij de dokter geliek aan: een evoareng die joe joen leven laang bij blift.
Bert Weggemans