We zitten met nkander op t mement ien e snij te kieken. t Is der ok ja e tied veur: enne jannewoari maggen je toch wel hartje winter numen. Der ligt n mooi loagje snij, mor we kinnen der nog makkelek over hinne kieken, en de wegen bennen gelukkeg niet glad. Dat was ien e winter van 1978/1979 wel aanders. Journalist Frank von Hebel van t Dagblad van t Noorden vroeg om herinnerings aan die winter. Ik heb hum n poar van mien herinnerings stuurd, en hij was der bliede met. Brengt mij op t idee om mien herinnerings aan die tied wat uut te breiden noar mien moandeleks verhoal veur ditiswesterkwartier.
Ien e winter van 78/79 woonde ik as student ien e stad op koamers. Meestentieds gung ik deur t joar hinne zowat elk weekend noar mien olders ien Roswinkel. Mor het winterse weer van februari 1979 verhinderde dat. Der laag zo oafgemieterd veul snij dat de dienstregeleng van de GADO buzzen op t gat laag. Regelmoateg strandden der aal hier en doar net zo goed buzzen as personenwoagens en vrachtauto’s. En op Radio Noord heurde ik dat de Kielster Achterweg oafsloten was. En doar kwam mien bus aaltied laangs. Dus ik besloot mor es n poar weekenden ien e stad te blieven. Veur Radio Noord zee weerman Jan Pelleboer uutdrukkelek dat er G I E N reden tot hamsteren was. En jem bergiepen al wel, as e minsenmassa t woord hamsteren allinneg al heurt dan goan ze juust hamsteren. Ik wol wel es kieken of t eerns zo was. En doarom gung ik zotterdagmörgen noar t winkelcentrum van Paddepoel, de wijk woar ik woonde. Ik gung alle bakkers oaf, en de éen noa de aander was uutverkocht wat brood aan betrof. Ik dacht, t moet al roar wezen as de HEMA ok uutverkocht is, en doarom ik doar hinne. Ik kwam bij de bakkerijafdeling ien n beste rij terecht: de rieg wachtende minsen begon haalverwege de zoak. Af en toe kwam der één met n poar broden aanlopen, die har nog geluk had. Ik was hoast aan e beurt, der waren nog twee klanten veur mij. De vrouw die as eerste aan e beurt was bestelde tien wittebroden – die ze oafrekende, en weglopen wol. De vrouw net veur mij bestelde ok witbrood, mor t meiske achter de toonbank zee dat t heur speet, mor dat e bakkerij leegverkocht was. De vrouw roakte wat ien paniek en vroeg de vrouw met de tien wittebroden of ze messchien een halfje overnemen mocht veur heur man die ien e nachtdienst waarkte. De vrouw weigerde en beende met heur tien wittebroden de HEMA uut
[quote pull=”right”]Veur Radio Noord zee weerman Jan Pelleboer uutdrukkelek dat er G I E N reden tot hamsteren was. [/quote]
Toen was t mij dudelek dat e winter menens was. Tientallen minsen, onder wie ikzulf, gungen onverrichterzoake terug. Ach, as je allinneg veur je zulf zörgen moeten dan vaalt t nog wel met, moar wat as je n hiel gezin te verzörgen hemmen, met man en vrouw die noar t waark moeten, en kiender noar school – das hiel aandere koek.
Normoal gesproken gungen wij altied op fiets noar e universtiteit, mor dat konnen we nou rusteg vergeten. Overal bij ons ien Paddepoel lagen metershoge snijdunen, doar konnen jem met e fiets echt niet over hinne. En autoverkeer was der ok niet meer, op n poar grode deurgoande wegen noa. En t centrum van Grunn leek wel München bij e winterdag, overal dikke bulten snij. Mor der was gelukkeg ok wel n oardege kaant aan dizze winteroverlast: kiender harren e tied van heur leven, overal zagen we grode snijpoppen en verscheiden kleintjes die met sleden en zukswat inneweer waren. Noa drie weken opsloten te wezen kon ik weer n keer op huus aan, noar mien olders. Ik vergeet nooit de busreis van stad noar Troapel: de Kielster Achterweg was een weg worden tussen twee enorme metershoge muren van snij. As jem t goed bekieken dan zit men ien een bus altied vrij hoog, mor aan weerskaanten kon ik diskeer niet over e snijmuren hinne kieken. De bus ree wel, mor was opsloten tussen twee muren van snij. Ik kan mij nog goed herinneren dat het al ien t enne van de moand mei was, en e zun de hiele dag volop scheen, ik nog steeds een halve meter snij leggen zag ien e sloten langs de Kielster Achtweerweg. En ik realiseerde mij dat dit toch wel n hiel bezundere winter west was. As klein jonkje har ik ok de winter van 1962 metmoakt, het joar dat de barre elfstedentocht verreden werd met Reinier Paping as winnoar. Toen waren der ook muren van snij woar de bus tussendeur ree, en ik dacht dat ik zukswat nooit meer metmoaken zol – mor 1n 1978 herhoalde zich dit toch weer.
In 1983 bin ik met mien vrouw ien Nijbert te wonen kommen, en zoas dat gijt moak je al snel kennes met e nije buren. En ien ons eerste olle en nij joar kwamen der ok een hielgroep bij ons aan veur t nijjoar. En onze nije buren vertelden ons dat Nijbert ien de winter van 78/79 ok iensnijt west was. De winkeltjes die t dörp nog har waaren allemoal leeg, want e veurrroad was uutverkocht. Buurman Bralts vertelde mij dat op n gegeven mement der toch brood kommen mos, mor hoe? Ze besloten met n koppeltje volk uut Nijbert de peerdeslee die al hiel laang aargenswoar achter ien e schuur stond te veurschien te hoalen, en met t peerd derveur bennen de mannen noar Tolbert gleden en hemmen doar bij e moalderij tien mud gemoalen groan ophoald, genog om de kommende doagen veur e buurt brood te bakken – e vrouwen konnen aan e bak, letterlek en figuurlek.
[quote]As klein jonkje har ik ok de winter van 1962 metmoakt, het joar dat de barre elfstedentocht verreden werd met Reinier Paping as winnoar.[/quote]
Der waren ok minder mooie kanten aan dizze winter: hier en doar mos t leger ienzet worden om dörpen te ontzetten. Artsen legden te voet heur visites af aan zieke patiënten en moesten soms een uur laang op handen en voeten glieden om der te kommen. Aan e Rieksweg A7 ter hoogte van Nijbert waren verscheiden auto ‘s strand: de eigenoaren haren heur voertuug stoan loaten en waren deur e hulpdiensten noar huus brocht. En wat der toen gebeurde holt gien mins veur meugelek: hoast alle auto ’s die stoan bleven waren ien e snijdunen waren openbroken, en e weerdevolle spullen wegstolen.
Zo hard gijt t dit winter niet: gusteroavend sloeg bij ons t weer om: van -6 overdag was t s oavends al +3, en t begunde te regenen. Met iezel as gevolg. Ik haar n koartje veur de Broabanste zanger Alex Roeka, die optreden zol ien e Winsinghhof ien Roden, mor ik heb t moar overgoan loaten: de weg was één grode iesboan. Ze zeggen wel es: e winter komt met gebreken: nou, dat hemmen we ien dit verhoal wel zien.
Bert Weggemans