Ik nam de kiender met vanoaf mien waark, ik hield ze op bij heur op t schoolplein. Ze waren nog niet ienstapt of ze zeden al: Pap, der is net een vliegtuig naar binnen gevlogen in het World Trade Center in New York. Ik dee e autoradio aan, en ienderdoad, Radio 1 had uutslutend nijs over het vliegongeluk ien New York. Het was nog niet zeker of het daadwerkelijk een ongeluk was, of misschien een terroristische aanslag? De kiender en ik zaten alemoal wat opgewonden ien de auto. Niet allinneg onze kiender, ok de twee klasgenootjes die voak met ons terugreden noar Nuus-Nijbert. Afijn, we rieden de oprit bij e Martinihal op noar de A7, as der al weer een ingelaste uutzendeng komt van t radiojournaal: nog geen twintig minuten na het vliegongeluk in New York is er een tweede vliegtuig hetzelfde gebouw in gevlogen. De nieuwslezer zegt dat beide ongelukken toch alle schijn hebben van een terroristische aanslag.
De opwiendeng op achterbank wordt allinneg nog mor groter – Hoe kan dat nou, pap, welke mensen doen nou zo iets?
Hoe zeer de schrik der ècht ien zit bij onze jeugd achter ien e auto bliekt wel as we de grode bocht op de A7 deurrieden zeg mor doar woar tegenswoordeg de afslag leit noar het Bedrieventerrein Westpoort: veur mij riedt een vrachtauto van Postmus uut Nuus, met de beide bovenkleppen zo goed as dicht.
Hè, denk ik, ien dizze chaotische wereld van aansloagen en terreur is t toch wel fijn as der nog wat bekends om joe hin is. En mèt dat ik dat denk zie ik dat van de vrachtwoagen veur mij, net tussen de bovenkleppen deur, een grindsteen lös komt, die mij ien volle voart op de veurruut knapt. Der klinkt een geluud as een geweerschot, zo alemachteg haard. Ik schrik, zoas gewoonlek as zukse dingen gebeuren, (mien vrouw lacht wel es om mij as ik zo schrik) mor de jeugd achterien is ien paniek: ze schreeuwen uut n soort van onmacht, en duken in een flits van een seconde achter de rugleuneng van de veurstoelen vot, ze zitten hoast op e bodem van e auto, zo groot is de schrik. Ik loat t gas lös en zie dat der een grode ster zit ien e linker benedenhoek van e veurruut. Ik zeg tegen e kiender: Geen paniek jongens, t is een steentje dat losraakte van de vrachtauto voor ons.
Dizze gebeurtenis is vandoag op e kop af achttien joar leden, en toch is elke herinnereng der een van een gebeurtenis die nog mor net, guster of zo, ploatsvonden het.
Die hiele trailer komt deels omhoog, kantelt en honderden metoalen buizen kommen op t wegdek terecht
Gusternoamirreg komt mien vrouw tegen twee uur weerom van heur waark ien e Stad, ze zol tegen haalf twee, twee uur weer thuus wezen, mor ze was der nog niet, en ik har n oafsproak ien Tolbert dus ik pak e fiets om der op tied wezen te kinnen. As ik tegen goed drie uur weerom bin en ik zeg dat ze vast verloat west is dan heur ik al gaauw van heur dat ze op e terugweg van t waark op Ringweg Zuud en op e kruseng Julianaplein twee ongelukken zien het, woar plietsie bij kommen mos. t Eerste ongeluk leverde heur wat vertroageng op, ze mos der om toe, want drie auto’s zaten ien nkander drukt tegen de vangrail aan. t Tweede ongeluk levert heur n trauma op: ze stijt te wachten veur e stoplichten op t Julianaplein as der van links een ongeleuflek lange vrachtwoagen beloaden met n massa stoalen buizen vanoaf de A28 komt, en de draai moaken wil richteng Drachten. Mien vrouw is verboasd om te zien hoe ontzettend laang dizze vrachtwoagen is, en hoe zwoar er beloaden is. t Zal mij benijen of er e bocht hoalen kin, denkt ze, en dan gebeurt der woar ze bang veur was: de trekker van de vrachtwoagencombinatie verlust t contact met de trailer, en, zeid ze, asof t een film is: die hiele trailer komt deels omhoog, kantelt en honderden metoalen buizen kommen op t wegdek terecht, gelukkeg op n punt woar op dat mement geen auto’s met bestuurders bennen. Mor wat aller aargste is: de cabine van de vrachtwoagen liekt ok te kanteln, en op t wegdek terecht te kommen. Eefkes is ze bang dat de bestuurder van de vrachtwoagen met cabine en al noar beneden klapt, ze moet der niet aan denken wat der gebeurt as de man met zien heufd met n rotsmak tegen metoal of wegdek aan klapt. Net op t leste nippertje veert de cabine weer op, en is de bestuurder ien aal geval ongedeerd.
As mien vrouw heur verhoal vertelt is ze nog aal aandoan. Ze zeid: t is gewoon n film woar je ien terechtkommen, en je denken steeds bij jemzulf: dit is niet echt, dit is mor noaspeuld. En onner n kop thee kommen heur emoties lös: Jij hebt toch ook zelf bijna op zo n manier een zwaar ongeluk gehad?
Dichte mist
Dat klopt, wij waren nog mor net n haalf joar trouwd toen mij zukswat gebeurde dat ik niet noavertellen kon as ik niet zo verschrikkelek snel en schrikachteg reageerd har: t is november 1981, t is kold en der leit n deken van dichte mist over t Westerketier. Wij wonen nog ien Beijum, ien e stad, mor mien waark is in Leek, ik bin doar net n poar moand leden begund als leroar Engels aan e Christeleke Scholengemeenschap. Ien e eerste moanden noa de vekaansie gung ik op e fiets van Beijum noar Leek, toen zee mien schoonzus tegen mij: kinst mien brommertje wel bruken, ik heb m toch mor doelloos ien t schuurtje stoan. Ik was der wies met, want ik har nog gien riebewies, en dan is veurlopeg een brommertje wel hanneg. De oranje helm har ik der bij kregen, één van mien leerlingen die mij trokken har veur Sunterkloas, har n mooi gedichtje veur mij moakt: t wichtje uut Ollekerk har de volgende regels dicht: Oranje en rood, dat was wat de nood jou bood. Mooie dichtregel, mor ik har Sunterkloas op n hoartje noa niet beleefd: dizze morgen wordt t noa Hoogkerk, slim misteg, en des te meer ik ien e buurt van t Leekstermeer kom is der sproake van zeer dichte mist, het zicht is nog geen 25 meter.
Ien een flits van een seconde besef ik dat dit de loadbak van een bulldozer is die volgeloaden en al boven mien kopt hangt
Ik heb de Povvert achter mij loaten, en ik rie zo ongeveer op e tast richteng Oostwold. De sleuperij van Van der Ark heb ik net had, ik kin vanoaf de weg hiel voag t gebouw zien. Je kinnen je dan toch nog n beetje oriënteren. Ik denk bij mijzulf: dan is t nou nog ongeveer n anderhaalve kilometer noar de bebouwde kom van Oostwold. Ik rie mor en ik rie mor, t enege dat ik zie is mist. En as ik zo ongeveer de bebouwde kom verwacht zie ik niet het bord Oostwold 50 opdoemen, mor n hiel grode swaarde schaduw, die zo op eenen boven mij hangt. Ien een flits van een seconde besef ik dat dit de loadbak van een bulldozer is die volgeloaden en al boven mien kopt hangt. Dat is ok ja zo, ze bennen al n poar doagen met e weg bezeg aan t begun van Oostwold. De loadbak komt op mij oaf en ik duuk ienstinctmoateg met a kop noar beneden en gooi men lichoam noar links, noar de aandere weghelft. Op t zulfde mement knal ik tegen wat aan: ik bin frontoal tegen n fietser aanknalt die vanuut Leek onderweegs is noar stad. We bennen beiden vreselek schrokken, mien bril is kapot, de vörk van mien brommer is verbogen, en de fietser is zich bijkans lam schrokken.
Hij het niks, ik heb lichte verwondengs aan mien gezicht, en de mannen van de bulldozer kommen geschrokken op ons oaf en verlenen eerste hulp. Dan zie ik pas dat het rood-witte woarschouwingsbord dat ze bruukt hemmen tegen de rupsbanden van de bulldozer stijt. Ze weten dondersgoed dat ze ien overtredeng bennen, want zo n bord moet ien aal geval minstens honderd meter van te veuren aanbrocht worden. Afijn, ik wissel adresgegevens uut met e fietser, en spreek oaf dat as hij ok schoade het dat aan mij moet melden, dan kunnen we beiden de verzekereng ienschoakeln.
Ik bin deur tuft met mien verbogen brommertje, met n slakkegangetje van 10 km per uur , en ik stoa om acht uur veur de klas, zunder bril, mor met n poar pleisters ien t gezicht.
Op dat mement har ik t jongste broertje van mien vrouw ien e tweede klas vwo, hij was al om één uur s mirregs vrij, dus hij vertelde zien olders, mien schoonolders, dat Bert n aanriedeng had har. En vanzulf belden mien schoonolders mien vrouw op, zodat die toen ik s oavends loat thuus kwam al wist dat ik gehavend was.
Ik heb nog es eefkes op internet noazöcht wat t gewicht van zo bulldozerbak is, zunder beloadeng: tussen de 3 en vierd duzend kilo. En der gijt gemiddeld 3.4 tot 4 kuub zaan dien zo n bak. Een kuub zaand ien een Big Bag weegt gemiddeld 1.500 kg. Dat betekent dus dat as ik niet zo roazend schrikachteg reageerd har, de volle bak op mien kop kregen har, en ik har t niet noavertellen kind – mien vrouw was binnen een joar noa ons trouwen weduwe west.
Aalgedureg ploagt ze mij nog wel es, as ik overmoateg ergens van schrik, mor dan zeg ik der aaltied bij: as ik dizze refleks niet har, dan was mien leven ophollen met 26. En dan zeid ze der ok aaltied eerlek bij: Doar hestoe geliek aan mien jong, en ien dit geval het dien schrik-refleks dij het leven red.
Bert Weggemans