TOLBERT – De wulpse nonnen van het klooster Trimunt wilden rond 1600 niet verhuizen naar Assen omdat pikante avonturen lonkten. De abt van Aduard had eerst nog geprobeerd om de driften met een gracht rond het klooster te temmen. Hielp niet; de natuur was te sterk. Aldus Geert Hadders van de Historische Kring Leek in het themanummer ‘Het religieuze landschap in het Westerkwartier. Jan Ernst Douma – 500 jaar Reformatie in het Westerkwartier’.
Hadders, die al meer dan dertig jaar honderden bladzijden heeft volgeschreven over de geschiedenis van Leek en omstreken, erkent meteen ruiterlijk dat hij wat dit hoofdstuk betreft balanceert op het slappe koord tussen feit en fictie. En gaat zelfs zover dat het idee van ‘Boer zoekt vrouw’ bij het nonnenklooster van Trimunt geboren is. ‘Soldaat zoekt vrouw’ was in dit geval meer van toepassing, aldus de samensteller van het oktobernummer 2017 van de Historische Kring Leek.
Hij verwijst in de net verschenen uitgave van ‘Historisch Leek’ naar de liefdesbrief van de Trimunter non Dolerosa aan haar geliefde Spaanse soldaat. Die brief is te lezen op de wandelroute ‘Witte Nonnenpad’ vanaf de romaanse kerk in Marum, waar de route in het ‘lijkenhuisje’ voor het grijpen ligt. Vlakbij Trimunt ligt het Bareveld. Dat is afgeleid van de gelijknamige herberg waarvan wordt beweerd dat de nonnen daar heen gingen als ze van een kind moesten baren!
Het Westerkwartier telde ooit drie vrouwenkloosters. Naast Trimunt bij Marum was dat een klooster in Lucaswolde en het klooster ‘Kuzemer’ bij Oldekerk. Vermeldenswaard is dat Kuzemer een verbastering is van ‘kuyse Maria’. “Of het daar net zo ‘heftig’ aan toe ging weten we niet”, aldus Hadders.
De aandacht van de ‘Historische Kring Leek’ voor de religieuze geschiedenis, die er een heel nummer aan heeft gewijd, is te danken aan Luther. Die sloeg vandaag precies 500 jaar geleden 95 stellingen tegen het katholieke geloof op de kerkdeur van Wittenberg in Duitsland. “Dat betekende dat het religieuze landschap in de Nederlanden binnen 100 jaar veranderde van 100 procent katholiek naar nog geen 5 procent. De vele kerken in het Westerkwartier van Aduard, Marum tot Doezum en Zuidhorn werden allemaal protestants.”
Jan Ernst Douma
De 72-jarige kunstenaar Jan Ernst Douma uit Leek heeft alle 83 hedendaagse kerken van het Westerkwartier van de buitenkant getekend in de periode 2014-2015. Sommige zijn niet meer als kerk in gebruik. Een mooi voorbeeld van de hedendaagse kerkdichtheid alhier. Al zijn kerktekeningen zijn sinds deze week te bewonderen in Museum Nienoord. Ze begeleiden het verhaal van de geschiedenis van de religie in het Westerkwartier.
Het rijk geïllustreerde themanummer behandelt allerhande facetten van de religie in het Westerkwartier. Zoals de ‘stoottroepen van het christendom’ die de bewoners tot het christendom bekeerde. Daarna volgde de bouw van de kerken. Het leven van een dorpsp
astoor wordt behandeld. De invloed van Luther was niet alleen toen, maar ook nu nog merkbaar: meer dan 750.000 Luther-Playmobilpoppetjes zijn inmiddels verkocht. Het ongenoegen over de katholieke kerk komt aan de orde, evenals het geloof op de borg Nienoord in de zestiende eeuw. Het hoofdstuk over kerk en religie tussen 1594 en nu laat zien dat er veel veranderd is sinds de tijd dat iedereen hier nog katholiek was.
Het themanummer van de Historische Kring Leek ‘Het religieuze landschap in het Westerkwartier’ is verkrijgbaar bij de ingang van Museum Nienoord ( € 5,00)
De tentoonstelling in het Rijtuigenmuseum is geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur. In de Kerstvakantie van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
