LEEK-Vorige maand vierde de brandweer van Leek het 200-jarig bestaan. Vele oudgedienden kwamen op het evenemententerrein naar de reünie om herinneringen op te halen. Martijn Wevers is teamleider van de Brandweerzorg Noord-West Groningen. Erik Huisman is al 28 jaar vrijwilliger in Leek en ploegchef van de oudste brandweerpost in het Westerkwartier. Een interview over de toekomst van de brandweer die in steeds grotere eenheden wordt ingedeeld.
Leek is de grootste brandweerpost in de omgeving die tot voor kort altijd zelfstandig was. Nu zit ik tegenover teamleider Wevers. Bent u de baas?
“Zo wil ik het niet stellen. We zijn samen verantwoordelijk. De gemeente Leek heeft altijd veel geld in de brandweer gestoken. Nederland is nu verdeeld in 25 veiligheidsregio’s waarvan de provincie Groningen er een is. En daar maken Leek en Marum ook deel van uit. Dat je als eenheid Leek zelfstandig opereerde en oefende is bijvoorbeeld anders geworden. Het opleidingsniveau is nu hoger en we gaan professioneler te werk. Nieuwe brandweerwagens bestellen we nu centraal, dat scheelt in de kosten. Toch heeft Leek daarin wel bepaalde eisen gesteld. Een van de brandweerauto’s heeft op verzoek van de vrijwilligers in Leek een lier. Die krijg je niet voor niks.”
Moeten de vrijwilligers aan steeds hogere eisen voldoen?
“De brandweerzorg verandert met de technologische ontwikkelingen. Je krijgt nu bijvoorbeeld bij een brand te maken met zonnepanelen. Als de bevestigingen eenmaal vlam vatten vallen die naar beneden. Al dat glas wil je echt niet in je nek hebben. Het gebruik van accu’s op fietsen en auto’s neemt enorm toe. Waar moet je bij een calamiteit rekening mee houden? Als iemand uit een auto moet worden bevrijd wil je niet dat de airbag afgaat.”
Er gaan nu stemmen op om de vrijwilligers in dienst te nemen in verband met de Europese deeltijd richtlijn. Betekent dit het einde van 200 jaar vrijwillige brandweer?
“Wat ons betreft niet. De personeelskosten zouden daarmee naar verwachting tussen de 20 en 30 procent stijgen. Landelijk praat je dan naar verwachting over 150 miljoen euro. De Europese richtlijn gaat er onder meer over dat wachttijden, de tijd die je oproepbaar bent, ook vergoed worden. De afgelopen 200 jaar heeft de brandweer het goed gedaan. Het is afwachten wat Den Haag hiermee doet.”
Erik, is er voor jou de afgelopen 28 jaar veel veranderd?
“Het is inderdaad professioneler geworden. Een paar jaar geleden zaten we op 110 uitrukken per jaar, dat zijn er nu 85. Dat komt omdat het aantal loze automatische brandmeldingen is teruggebracht. Als we vroeger naar een brand waren geweest, veegden we ons masker af en deden hem weer in de koker. Het kwam wel voor dat je op weg in de auto naar een brand je eigen masker niet had. Dan pakte je die van een ander. Nu worden ze na een uitruk helemaal nagekeken en schoongemaakt. Net als onze kleren die in een waszak gaan en schoon terugkomen.”
Het is belangrijk dat het ‘thuisfront’ achter de vrijwilligers staat die bij nacht en ontij op pad moeten. Wassen hoeft thuis niet meer. Hebben jullie alle support?
“We oefenen in ieder geval 22 keer per jaar en nog een paar extra dagen. Tegenwoordig ook realistisch met een brandende woning. Zelf werk ik bij Astrimex in Leek. Als ik ‘s nachts om vier uur thuiskom, sta ik om acht uur weer op mijn werk. Maar ik kan ook overdag worden opgeroepen. Daar moet een werkgever wel rekening mee houden. Vroeger had je veel middenstanders die vrijwilliger waren. Als de sirene ging wist iedereen dat er brand was en de winkel even gesloten. Als het thuisfront er niet achter staat wordt het wel heel moeilijk.”
Kunnen jullie jullie iedereen aanbevelen om mensen uit de brand te helpen?
Erik “Als je het leuk vindt in een hecht team in de bres te springen voor de medemens en over een goede gezondheid en conditie beschikt moet je altijd even langskomen. De brandweer is voor mij een waardevolle en onvergetelijke ervaring, hoe naar de dingen ook zijn die je tegenkomt. Je maakt echt het verschil bij calamiteiten.”
Martijn: “Als je gemotiveerd bent om andere mensen te helpen en vanuit slaap direct tot actie komt en goed met emoties van jezelf en anderen kunt omgaan, dan ben je als hulpverlener meer dan welkom. Ik vertel je graag wat er allemaal nodig is en welke vergoedingen vrijwilligers krijgen.”
200 jaar brandweer Leek: Hoe het begon
Harry Boonstra is bijna dertig jaar vrijwilliger geweest bij de brandweer Leek. Hij werkte bij Drukkerij Bronsema en moest soms na een uitruk overdag ‘s avonds nog geboortekaartjes drukken.
“De brandweer is in 1819 opgericht. Toen werden de brandweermannen aangenomen om de brandspuit te bedienen die in 1817 in Rotterdam was besteld. Deze spuit is in 1833 bij de veenbrand, die in De Wilp begon en heel Zevenhuizen plat brandde, in vlammen opgegaan. Groningen kwam toen twee dagen blussen en dat kostte 161 gulden. Burgemeester H.P Wichers van Leek en Marum wilde dit bedrag niet betalen omdat het voornamelijk aan eten en drinken was opgegaan. Uiteindelijk werd 150 gulden betaald”
Leek kreeg in 1928 een motorspuit. De latere autobrandspuit werd in de tweede wereldoorlog door de Duitsers meegenomen. Harry: “Die is nooit meer teruggekomen. De gemeente moest wel de verzekering betalen. Daar is heel wat over gesteggeld.”