Van jongs oafaan bin ik verknocht aan en vertrouwd met dieren, doar kin ik werkelek woar niks aan doen. Ok gien wonder ja, as joe opgruien op e boerderij van joen olders. Ien mien geval wer ik van begun oaf trokken noar de dieren op et stee van mien pabbe en mamme. Toen ik geboren wer harren ze wat swienen, n poar melkkoeien, wat pieken en n peerd. As joe mij eerlek op e man oaf vroagen of ik nog onderscheid moek tussen dizze dieren, dan moet ik eileks bekennen dat et veur mij niet zoveul verschil zat tussen et voeren van swien, peerd, kalver of pieken: ze wadden ja alemoal gelieke dankboar as ik heur et voer gaf dat mien moeke ze altied gaf. En et moek heur ok niet zo veul uut of ik et was die heur et gerak gaf, of mien moeke, of sums ok wel es mien pabbe. Hooguut hemmen ze docht op et mement dat ik der met e voeremmer aankwam: hé, wel geineg, zo n klein menske, hij zigt der betrouwboar uut.
De kalver, die wadden nog et meest gevoeleg as ze deurkregen dat et kiend van de boer en de boerin heur et eten brochde: as ik goed ien e ogen van de kalver keek dan meende ik toch wel degelek een soort van pret-oogjes te zien. Net of ze zeggen wollen noadat ik heur et voer aanlangd har: blief hier nog eefkes, jonkje, dan kinnen we zo fijn met nkander speulen.
Mien pabbe was belangriek veur mij hoe of je met dieren omgoan moesten: de stelregel die hij mij as klein jonkje leerde was: met dieren moe-je proaten, dan worden ze zo makkelek meugelek vertrouwd met joe. En dat heb ik mien leven tot nou toe ale moalen weer toepast. Pabbe leerde mij geluuden veur et noar je toe kommen loaten van koeien: pabbe sprak de klanken uut as: Kie-ma. En as je dat nog n keer zeden tegen de koe die kommen moest, dan kwam ze ok. En as je et peerd toe de stal uuthoalen moesten dan wadden doar weer aandere klanken veur: dan klonk et net of pabbe de geluuden van et peerd noa dee. En dan werd et peerd votdoalek rusteg.
Tegen e pieken en e swienen moek et niet uut wat je tegen heur zeden: die wadden met elk woord van aanhankelekheid al dik tevree. Die wadden der al bliede met as joe heur zagen as mede-dier. Biologen hemmen ja vaststeld dat de mens ok n dier is: net as hiel veul aandere dieren wordt de mens deur wetenschappers tegenwoordig klassificeerd as zoogdier. Klinkt apart, mor t is echt zoas de moderne wetenschap zuks bekiekt.
Ale mörgens loop ik al vroeg n uur met e hond die we op et mement dat ik mien verhoal opschrief veur Ditiswesterkwartier prezies n joar leden ien ons gezin verwelkommen mochten. Net as de Duutse herder die op hiel hoge leeftied, hoast vieftien joar, uur e tied kommen is ien juni 2021, is ok dizze hond n adoptiehond. Zeg mor, wat opvoeding aan belangt i-der n nij kiend dat der bij kommen is as onnerdeel van et gezin.
As we onze ronde laangs en rondom et Steenhuus oafleid hemmen en over t Pad weer noar huus terugkeren kommen we langs e kippenren van buurman Lunshof. Doar lopen vief rood-brune pieken die zogauw ze ons ien e goaten kriegen der aan kommen. En as ze drok aan t pikken binnen noar groankörrels en aander voer wat der zich ien de ren bevindt, dan is één woord genog om ze noar mij en onze hond toe te kriegen. As ik tegen de veurste piek zeg, Ik vind dij n hartstikke mooi dier, dan kommen ze alemoal noar mij en e hond toe, en stoan ze met e snoavel tegen t goas aan.
Pooske leden wadden e hond en ik op n zundagmören al vroeg bij et Steenhuus, en zagen we op ruugweg honderd meter drie reeën ien et gruunlaand stoan. Zij zagen mij en e hond, en wij zagen heur. Ze bleven eerst n pooske op heur plak stoan, en noa n menuut of zo moek ik lieve aanmoedegende geluuden tegen heur. De veurste kwam dreks op ons oaf, en bleef tegen et schrikdroad n meter of vief veur ons stoan. Ik kon van ales tegen hum zeggen, hij keek mij geïnteresseerd aan, en aan zien oogopslag zag ik dat er mij en e hond vertrouwde. Hij wis dat er gien kwoad van ons te duchten har. De aandere twee reeën gingen deur met groazen en harren dus belangriekere dingen te doen as proaten tegen mij en en hond.
Veurste reetje
Elk dier is ok ja aanders. Dit veurste reetje verston ales wat ik tegen hum zee, ale woorden die ik bruukte begreep er ok, dat vertelden zien ogen mij. Noa n menuut vief vond er dat we weer genog met nkander proat harren, want hij wol weer verder. Nou heb ik al wel voaker reeën weg zien goan, mor diskeer was aanders: hij zag et schrikdroad, en liet hum deur de knieën zakken en kroop toen verzichteg unner et scrhikdroad deur, net of wa-der n kiend, of n volwazzen perzoon die der niet van holdt over et droad te klimmen. Hij dee et zó veurzichteg, dat ik der versteld van ston.
Op e universiteit ien e Stad woar ik de opleiding Engelse toal- en letterkunde voltooid heb, harren wij n oldere docent die al meer as vitteg joar veur leerlingen en studenten stoan har. Eén opmarking van hum bin ik nooit meer vergeten: “Tegen een kat of hond maakt het niet uit of je Engels, Nederlands, Chinees of Japans tegen hem spreekt: hij verstaat alles wat je tegen hem zegt. Zonder ervoor te studeren kent hij alle grammaticale constructies. Daar hoeft het dier geen moeite voor te doen”.
As joe mien verhoalen van de leste joaren wat volgd hemmen dan wieten joe dat de Duutse herder veur mij onveurstelboar veul betekend het. Hij kende mij ja beter as dat ik mijzulf kende. As ik slim onrusteg op e benen ston, dan duurde et hooguut n poar tellen of hij ging met zien lichoam tegen mien benen aan stoan en begon der tegen aan te drukken. Net zo laang tot ik weer vanzulf achteruut ien mien stoel terecht kwam. En dan gung er votdoalek met zien hiele lichoam tegen mien voeten aan leggen, zodat ik gien kaant meer uut kon. En doar bleef er leggen tot dat ik weer rusteg worden was.
As ik gewoon n boek aan t lezen was ien mien stoel, en wat aantekeningen opschreef op mien notitieblok dan kwam der n mement dat ik tegen mijzölf zee: ik moet toch zo mor es eefkes ien e benen kommen. En veur dat ik de eerste aanstalten moek gung hij al stoan.
A-der een huusdier ien e buurt komt te overlieden dan verspreidt zich zo’n bericht gauw genog deur et buurschap. Eén van de buren die ik hiel oaf en toe spreek kwam noar mij toen en vroeg hoe t was. Ik zee dat ik best wel verdrieteg was omdat onze herder n poar doagen leden uut e tied kommen was.
Hij zeit: “Ik wiet der ales van. Mien vrouw en ik hemmen gien kiender kregen, mor onze beide hondjes die we meer as achttien joar had hemmen – dat wadden onze kiender.”
Ik besloot ons gesprekje met n opmarking die hij niet aankommen zag: Ik zee: “Buurman, eileks i-der mor één verschil tussen mens en dier: hij kin één ding niet, woar n mens ien t algemeen steengoed ien is: Hij kin niet liegen.”
En toen keek buurman mij verwonderd aan.
Bert Weggemans