Veurege moal heb ik jem verteld van mien opoe, die ien e oorlog t grootste offer brochde wat n mins hum veurstellen kan: het verlies van kiend, ien dit geval heur jongste zeun Jakob, deur oorlogsgeweld. Mien opoe het n bewogen leven had. Toen ze 31 joar was overleed heur man aan bloedkanker, ien t ziekenhuus van Winschoten. Ze bleef achter met vief kiender, alemoal minderjoareg. Heur ienkommen was wegvallen, en de socioale veurzienegs waren niet florizant. Opoe vertelde mij dat ze iedere week één gulden steun kreeg van de gemeente, en, omdat ze lid was van de hervormde kerk van Sellingen, kreeg ze ook één gulden ien e week van de diaconie, die de armenzörg onder heur beheer har.
Dat het ze n pooske volhollen, tot ze der bij del viel, en onder ogen zag dat ze het zó niet redden ging. En toen gebeurde wat ien die tied gebrukelek was as je allenneg waren kommen te stoan deur t overlieden van joen partner: je gingen op zoek noar n partner die ien e zölfde situoatsie zat: en zo kwam mien opoe terecht ien n bestoand gezin woar de mamme overleden was. Weduwnoar en weduwe trokken noar mekoar toe, bij mekoar ien, en dan wer der trouwd. De weduwnoar woar ze met trouwde har ok n vol gezin: zes kiender, en doar kwammen mien opoe heur kiender dan nog bij. Mien mamme was op één noa de oldste, en n hiel makkelek, gezeggelek en hulpvoardeg wichje, en zij kreeg de eer om veur heur opa en opoe te zörgen, heur aan t eind te brengen, wer der dan zeid. Zo wer ze lösrukt van heur eigen gezin, en eigen zuskes en broertjes. En ging dus ok noar n hiel aandere legere school as woar de aandere kiender van t gezin hinne gingen, want heur mamme was met de overege kiender verhuusd noar n ploats twinteg kilometer verderop, ien n aandere gemeente, en n aandere pervinzie.
Met heur tweede man het ze viefentwinteg joar trouwd west. Met hum kreeg ze nog één dochter, dat was dus de halfzus van mien mamme. Toen opoe viefenzesteg was overleed ok heur tweede man, en zat ze weer allinneg. De kiender waren groot en het huus uut.
Harde tied, je kinnen je der nauwelijks iets bij veurstellen, mor t is ècht zo goan.
En omdat ze ien heur tweede huwelijk niet ien gemeenschap van goederen trouwd west was har ze gien recht om wonen te blieven ien t huus dat nou eigendom was de kiender van heur tweede man, die erfgenoamen waren. Toen zat ze veur de tweede keer ien heur leven weer hielmoal op nul. Ze mos weg, aargens hinne, mor woar? Ze kreeg van e kiender van heur tweede man n haalf joar de tied om aander onderdak te vienden, en dan mos ze t huus leeg achterloaten. Harde tied, je kinnen je der nauwelijks iets bij veurstellen, mor t is ècht zo goan.
Der was gien noodzoak meer veur n huwelijk, mor n allinnegstoande partner woar ze bij ien huus trekken kon was toch wel hiel praktisch. En zo gebeurde: ze kreeg kennes aan n weduweman ien Sellingen, woar ze zulf ok met heur eigen gezin woond har. Op n mooi achterof plakje, tegen de bosraand aan, met uutzicht op wat tegenswoordeg vakantiecentrum De Barkhoorn is, kreeg ze heur nije woonadres. Met n beiden konnen ze nog n hiel plezierege levensoavend hemmen. Der was om t huus hinne n grode tuun, woar ze alebeide groag ien waarkten. Zo konnen ze mekoar ok votdoalek beter kennen leren. Mor ja, bodde eigen was t alemoal nog niet zo zeer. En dus zat opoe wel met één ding verlegen: woar loat ik mien spoargeld, want ondanks de armoe har ze nog n beheurlek bedrag spoard. Woar moet ik doar met hinne?, dochde ze. Ik kin t bezwoarlek hier ien huus slingeren loaten, want dan breng in mien partner ien verlegenheid, doar wil ik gien gedoe over hemmen. t Was zummerdag toen ze bij heur nije levensgezel ientrokken was, t was goed hiet, en de kachel ien t achterhuus wer op t mement hielmoal niet bruukt. Ze dochde: ik stop mien pakje met pepiergeld met n stuk kerton derom toe ien e as van e kachel, die eileks allinneg mor bruukt wer as de groenten en t fruit ienweckt werren. Opoe har t mooi tussen de asresten verstopt en was nou rusteg over t lot van heur geld. Langzoamerhand leerden ze nkander beter kennen, en opoe kwam tot rust. Ze dochde niet meer zo bodde veul aan heur geld, dat lag doar ja goed, vond ze.
Mins toch, zee opa, wat dustoe nou!
De zummer ging veurbij en ien de tuun barsde het van overvloedeg groente en fruit, dus wer t zo onnerhaand tied om weer aan t wecken te sloagen, want der mos weer veurroad kommen veur de moanden die der aan kwammen: eerst de haarst, en doarnoa de winter, dan was t bodde makkelek as je der niet op uut hoefden om boodschappen op te hoalen ien e krudenierswinkel ien t dörp, toch altied nog wel n aanderhaalve kilometer verderop. Op n mörgen moakten ze heur op veur de ienweck ceremonie: opoe zörgde derveur dat dat groenten gesneden en gewassen netjes ien e weckketel terecht kwammen, en mien nije opa zörgde derveur dat de kachel goed aan de loop moakt wer. Opa was verrast dat der zo mooi kerton tussen de asresten laag, en hiel de lucifers op om de kachel es lekker op te stoken. De eerste rookwolken kwammen al toe t achterhuus uut, toen met n noodgaang opoe noar binnen doaverde: Ho! Riep ze, stop! Ik moet der nog wat uuthoalen. Tot verbiestereng van opa gooide opoe t deurtje van de kachel lös en griste de stevege kartonnen verpakkeng toe de kachel uut. Mins toch, zee opa, wat dustoe nou! Hast dien hannen wel verbrannen kind. t Is goed goan, zee opoe, ik har hier iets al verrasseng veur e kiender bewoard, zee ze, en verder moakte ze heur nije levensgezel mor niet wiezer. Wat har ze geluk had: t stevege kerton was was zwart bloakerd, mor de bankbiljetten warren niet beschoadegd. Loater, toen ze nkander wat beter kennen leerd harren, het opoe heur geheim verteld, en hemmen ze der beide flink om lacht. t Was ja goed oaflopen, en doarom was t gelukkeg eind goed, al goed!
Bert Weggemans