Ik lees zo veur en noa nog best wat boeken van Nederlandse schrievers. En wat mij veural bij manneleke schrievers opvalt is dat zelden de reloatsie tussen de schriever en zien pabbe niet aan bod komt. Voak, jawis, ien aal geval voak genog. Denk mor aan Jan Wolkers en zien olleheer, of Maarten t Hart en zien pabbe. En bij Remco Campert is t ok nogal iengewikkeld west deurdat zien pabbe omkwam ien Neuengamme toen Remco net twaalf joar worden was. Zeg mor net veurdat er ging puberen. En et schient dat et veur n zeun hiel belangriek is dat er hum tegen zien pabbe oafzetten kin, meestentieds is dat dan de periode van de jong zien puberteit. Die belangrieke fase het de jonge Remco mist, en dat het genog gevolgen had veur zien ontwikkeling: níet de eventuele ruzies met zien pabbe, mor júúst e oafwezigheid van zien pabbe ien e belaangriekste fase van zien leven, en dus ok de oafwezigheid van die ruzies, die bliekboar toch argens goed veur binnen, zeggen de ontwikkelingspsychologen.
Ikzulf heb die puberteitsfase ok hiel aans beleefd as de jonges ien mien klas. Toen ik puber wer was mien pabbe der gelukkeg wel, mor zien leeftied was donders hoger as bij de pabbes van de jonges ien mien klas. Toen de meeste jonges een pabbe harren van loaten we zeggen 36 of aans begun 40, was mien pabbe 72. En mocht ik al behoefte had hemmen aan opstoan tegen mien pabbe dat liet ik dat wel uut mien kop. Dat doe-je toch niet, een bejoarde man lasteg vallen met allerhande onzin en lasteg gedrag. Zuks het vanzulf zien veur en zien tegen, mor ik kon as kiend harstikke best opschieten met mien pa. Ruzies kin ik mij op één of twee gebeurtenissen noa niet veur de geest hoalen. En dat was bij de jonges ien mien klas wel aans! Doar vielen der aale doagen wel harde woorden tussen de beide generoatsies.
Ik was gelukkig met mien pa, ik denk omdat er boer was, toen ik opgroeide. Klein boerderijtje zoas die hier ien et Westerkwartier ok veul stoan of ien aal geval stoan hemmen. Acht bunder eigen laand, n peerd, twee koeien en n kalfje – en nog n piekehok met zo’n dikke vitteg pieken. Met achter de boerderij joekels van moestuunen en n immense appelhof. Van die appelhof genoten mien pabbe en ik om et hardst, veural vanwege et uutbundege fruit dat we zummers zo mor plukken of pakken konnen. Die joekel van n appelhof was mien paradies: vief soorten prumen, vier soorten albeerns, drie soorten perebomen, en zes verschillende appel-rassen.
Pabbe was bodde trots op zien bomen, hij kon ze ok allemoal uut de kop, de rassen, en de vruchten die der aan groeiden.
En bij hiete zummerse doagen gingen wij ok wel es met n beiden onner de bomen leggen vanwege de schare – betere airco i-der niet op hiete doagen, dan de koele schare van de appelboom.
Toen ik zeuvm joar wer was mien pabbe net 65 worden – en wa-der hiel verrast dat er zo mor stoppen kon met warken. Dit heb ik nog nooit beleefd, zee-der toen der joareg west was. Ik heb nou toch n verjoardagskado kregen – dat willen mamme en doe vast niet leuven: ik heb zo mor n kleine viefhonderd gulden beurd op t postkantoor. Lammert, de postkantoorholder, vertelde dat dit vanwege n nije wet was die minister-president Drees der deur kregen het: minsen die heur huile leven warkt hemmen kinnen stoppen met warken en knooien, wij kriegen olderdomspensioen. Mien pabbe kon et niet leuven, har zien hiele leven spoard veur loater, en nou kreeg der et geld zo mor.
Ik heb nou toch n verjoardagskado kregen – dat willen mamme en doe vast niet leuven: ik heb zo mor n kleine viefhonderd gulden beurd op t postkantoor.
Pabbe pakte dreks deur, hij zee: as ik stoppen kin, dan doe ik dat, ik heb ok laang genog warkt, doar het Drees wel geliek aan. Hij besloot ien overleg met mien mamme om zo snel as dat kon e boerderij over te droagen aan mien zus en heur man, de warktugen, peerd, beesten en pieken gingen aalemoal nor et buurtschap verderop woar mien swoager en mien zus de boerderij van zien eigen pabbe al overnommen harren. En et laand vanzulf, dat ging noar mien zus en zwoager, die moggen dat veurlopeg huren, en op n duur kopen.
Toen pabbe niet lang doarnoa op n veiling ien et dörp ien aanwezegheid van e notoares uut Ter Oapel n mooie schoolmeesterswoning kocht har, onner architectuur van Kleinenberg uut Ter Oapel, toen wer et dudelek dat we onze boerderij woar ik geboren was en altied zo heerlek speuld har achter ons loaten zollen. Dat von ik wel bodde jammer, mor der kwam vast wat moois veur terug. Mor zo ver was et nog niet, et duurde ien aal geval nog drie moand veur wij e dertiger joaren woning betrekken konnen woar nou nog n schoolmeesters echtpoar woonde.
Dat was zo veul as: niet langer proaten, proaten en nog es proaten, mor duchteg onze hannen wapperen loaten – en …. Oprumen, oprumen en nog es oprumen. De hiele boererij moest leeg, woon – en bedriefsgedeelte.
Och mensen wat kwam der wat lös – dingen die ooit veul weerd west warren werren nou as troep weggooid. Ik as jonkje die holdt van spullen von dat wel schanne, dingen die ik mooi von werren zo mor bij t grofvuul gooid en met n vroachtwoagen van e gemeente ophoald. De meeste dingen werren groates weghoald deur de grofvuuldienst, en toen bleef der nog genog over. Pabbe har zien olle carbidlanteern ok op e stoapel leid, mor die wer der al slankhanneg deur n buurman weghoald. Mien pabbe wist niet beter dat aal dat olle spul niks meer weerd was. Mor doar dochde de buurman aanders over. Toen ik dat met eigen ogen zien har, dochde ik: wat die buurman kin, dat kin ik ok. Ik wol mien pabbe niet wiezer moaken en zag dat er noa et oavendeten n hiele bult ien mien ogen mooi old spul ien n kuul gooide die der net veur et eten zulf spit har. Loag grond der over, kloar, dochde pabbe, gien mins die et ooit weervinden zel. Volgende dag was pabbe met peerd en wupkar noar et laand, en zag ik mien kans schoon: toen ik tussen de mirreg uut school thuus kwam veur de boterham, ging ik noa et boterhameten gauw ien buten, groef de verstopploats die pabbe moakt har weer op en hoalde doar et antieke segarenpiepke uut wat ik zien har toen pabbe doar van alles ien votgooid har. Et piepke lag potdikkeme nog hielmoal bovenop. Ik griste et met, en verstopte et gauw op mien koamerke op e deel van de boerderij.
Goed drie moand later was de verhuzing, en gingen we over noar dat mooi schoolmeestershuus. Ik kreeg n nije koamer, niet langer op e deel van e boerderij, mor op de eerste verdieping van onze nije woonadres.
Op e vliering har ik ok nog wat ruumte om dingen op te bargen, en doar har ik ien n onopvallend plakje et antieke segoarenpiepke bewoard. Afijn, gien mens die doar nog aan dochde. Tot n dik joar loater. Pabbe en ik wadden met ons beiden thuus, mamme was noar een van mien beide zussen om te helpen met e tuun, toen der zo ienenent n schoamele woagen bij ons veur et huus stopte. Et zag der alemoal niet zo glanzend uut, net as de man die toe zien veredelde sloop-auto uut stapte. O bliksem, zee pabbe, dat is n kamper. Kamper was et negatieve woord veur de old-iezer handeloaren van et Woonwagenkamp ien Emmen. Voak wel vrundeleke mannen, mor ze zagen der niet verzorgd of fris uut. De man met n board van n dikke week belt aan, pabbe lopt noar de deur en dut open. Goeidag, zeit de old iezerman. Binnen der nog spullen die joe kwiet willen? Nee hör, zeit mien pabbe, wij binnen ent verhuusd en hemmen ale olle spull wegdoan. He-joe echts niks meer dan, zeit de kamper tegen mien pabbe? Olle dingen binnen sums meer weerd dan joe zulf denken. Ienenent schiet mij et segoarenpiepke ien t zin. Ik heb nog wel wat, zee ik tegen de kamper, en rende noar boven toe, via de ladder noar de hoge vliering. Eefkes loater was ik alweer beneden ien e hal woar mien pabbe nog met de old iezerman aan et proaten was.
Loat mor es zien wastoe doar hest, jonkje, zee de kamper tegen mij. Ik liet hum mien antieke segoarenpiepke zien en zag dat er begon te laggen, de man van woonwoagen kamp Emmen. Nou, zee der, dat hestoe goed doan mien jong, dat antieke piepke is moakt van n legering van koper en brons, ik geef dij der 75 gulden veur. Mien pabbe zien ogen werren zo groot as thee schöttels – vief en zeuvemteg gulden veur zo n old piepke dat er zulf weggooid har. Afijn, pabbe en de kamper begunnen te onnerhandeln. De kamper zeit: hemmen joe messchien ok behoefte aan n nije trui? O ja wel, zee pabbe, loat mor es zien wat joe bij je hemmen. Want behalve dat ze dingen opkochten harren kampers meesttieds ok wel artikels bij heur die ze verkopen konnen.
Et kwam der op del dat toen de kamper vertrok met mien sigarenpiepke, mien pabbe de trotse eigenoar was van drie gloednije gebreide truien. Doar wa-der slim wies met. Mor nou moestoe mij toch es eefkes vertellen woarstoe dat piepke weghoald hast. Uut de kuul die joe groaven harren, pabbe. Wel dekselse kwoajong, zee-der, mor dat hestoe mor es eefkes knap doan!