NIEBERT-Zoveel steun en waardering van de samenleving na de demonstratie in Den Haag is een enorme opsteker voor Gijs en Bianca van Beers uit Niebert en Mark Groenveld uit Niezijl. Gijs en Mark zitten in het bestuur van de LTO Noord afdeling Westerkwartier, die de belangen van haar leden behartigt. Gezeten aan de keukentafel met koffie en koek met boter laten ze nog een keer hun stem horen. Mark: “Er is veel frustratie onder de boeren. Net als de mensen in het aardbevingsgebied worden we niet gehoord”. Gijs: “Wij zijn geen chemische fabriek, maar voedselproducenten.”
Bianca legt uit dat er niets mis is met hard werken voor weinig geld. “Maar het idee dat we worden uitgekotst en niet worden gewaardeerd kunnen we steeds moeilijker verkroppen. Al jaren nemen we maatregelen om te voldoen aan de regels op het gebied van milieu. Maar je moet wel het hoofd boven water kunnen houden. Om meer financiële armslag te krijgen koop je fosfaatrechten om meer te kunnen produceren. Dan hoor je even later dat het stikstofbesluit hier een streep door trekt. Dat gaat toch niet.”
De regering in Den Haag had het Programma Aanpak Stikstof bedacht om vergunningen te verlenen en zo aan Europese normen te voldoen. Maar werd in mei door de Raad van State teruggefloten, omdat er onvoldoende rekening werd gehouden met de natuur. Dat betekent niet alleen voor de bouwsector dat ze ‘op slot zitten’ maar ook de plannen van de boeren kunnen voorlopig in de prullenmand. Mark: “Stel je hebt een vergunning voor het bouwen van een huis. Het huis staat er al, maar aan het schuurtje ben je nog niet toegekomen. En dan mag het ineens niet meer omdat de vergunning voor de niet benutte ruimte wordt afgenomen. En vervolgens moet je ook nog een slaapkamer afbreken. Zo voelt dit voor ons.”
De boerderij van Mark staat in Niezijl, met 140 koeien op stal. Ze mogen er 170 houden, maar kunnen dat onder meer door fosfaatrechten niet doen. De provincie Groningen wil nu ruimte van het bedrijf afnemen om zo tot een stikstofreductie te komen. Daarom togen er 800 trekkers naar de Vismarkt in Groningen. Mark: “Wij willen graag overleggen. Sinds de jaren zeventig zijn er al 1,5 miljoen minder koeien. Sinds de jaren negentig is de stikstofuitstoot in de landbouw meer dan de helft afgenomen.”
Planet Proof
Gijs bewerkstelligt voor het bedrijf een lagere CO2 voetafdruk door het Planet Proof concept. Dat levert hem twee cent per liter meer op. Dan nog haalt hij niet de prijs die zijn vader voor een liter melk kreeg in de jaren tachtig, terwijl de kosten nu voor hem een derde hoger liggen. Mark is bezig met kringloop landbouw, waarbij hij samenwerkt met akkerbouwbedrijven. Bietenloof bijvoorbeeld wordt dan niet weggegooid, maar aan de koeien gevoerd.
Allemaal hopen ze dat de demonstraties leiden tot meer overleg met de bestuurders en meer begrip. “We willen blijven kunnen boeren”. Dat er in Groningen tijdens de demonstratie vernielingen plaatsvonden keuren ze ten zeerste af. De bereidheid om te demonstreren is er nog steeds. Jarenlang hebben ze met lede ogen moeten aanzien hoe de boeren zijn geslachtofferd en geschoffeerd. Juist daarom voelt het zo goed om al die omhoog gestoken duimen op de viaducten te zien toen Mark met de tractor terugreed uit Den Haag.