NIEBERT-Het broddelt en gist in de twee gigantische bollen aan de Roordaweg in Niebert. Ze worden door Janny van der Veen gekscherend ‘heksenketels’ genoemd. Johannes van der Veen brouwt hierin een mengsel van mest en organisch groente- en fruitafval. Daardoor komt er methaangas vrij. Met dat gas wordt een motor aangedreven die 10.000 kWh stroom per dag oplevert. Genoeg voor 800 woningen. Nu na tien jaar heeft Johannes het proces helemaal onder de knie. Vorige maand heeft hij een nieuwe motor in gebruik genomen.
“Het zijn dezelfde bacteriën als uit de koeiendarm die de biomassa afbreken,” legt Johannes (50) uit. Met een lamp schijnt hij op een bruine broddelende massa die door een kijkvenster zichtbaar is. Om methaangas te winnen wordt de massa verwarmd en wordt er zuurstof aan toegevoegd. “Per jaar verwerken we 8000 kuub mest en 5000 ton groente en fruit. Wat er uiteindelijk over blijft is heel goede compost dat op het land wordt gebracht. Dat is een fractie van de massa die het eens was”.
De motor, warmte-kracht-koppeling, bevindt zich in de schuur in een container. Via een grote wit-grijze slang wordt het gas in de machine geleid. “Hier wordt het gas omgezet in elektriciteit. Bij dit proces komt veel warmte vrij. Dat leveren we aan slachterij Heys in Leek. We verwarmen per dag 60 kuub water dat met een tankauto naar de fabriek wordt gebracht. Dat scheelt hun een slok op de energierekening,” vertelt Johannes.
In 2008 is hij begonnen met de vergisting. “Mede door alle regelgeving ga je nadenken over een tweede tak naast de boerderij. Net als nu speelde het energieverhaal met onze eindige fossiele brandstoffen. Met zon en wind red je het niet alleen. Met dit proces, wat je zelf kunt aansturen, wek je 24 uur per dag energie op. We moesten zelf het wiel uitvinden, met name met betrekking tot geluid en geur. Je hoort en ruikt nu bijna niets meer. Het houten dak in het begin was ook geen goed idee. Dat was binnen de kortste keren weggerot. Om zover te komen als we nu zijn hebben we wel twee keer in alles moeten investeren.”
Naast mest die wordt aangevoerd ligt buiten een curieus mengsel dat in de vergister verdwijnt. Een grote berg cacao bijvoorbeeld, bedoeld voor chocoladerepen. De cacao was in de fabriek net iets te lang geroosterd en werd afgekeurd. Een hoop aardappelvlokken trof hetzelfde lot. Een kapotte vijzel zorgde voor metaalslijpsel in de vlokken.
Lakenvelders
Inmiddels heeft Johannes de melkkoeien de deur uit gedaan. Daar is een koppel Lakenvelders voor terug gekomen. Janny vond het wel heel stil in de stal en mistte de dieren. Ze is van plan volgend jaar een winkeltje te openen met onder meer vlees van de Lakenvelders. “Het zijn prachtige dieren. Mensen komen hier apart langs om naar de Lakenvelders te kijken. Het is ook wel heel bijzonder, want er lopen er nog maar 3000 in Nederland rond.”
